H. Х. Məlikov1, Ş. Z. İsmayılov1, A. Ə. Süleymanov1, N. F. Məmmədli2
1Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Bakı, Azərbaycan; 2«Neftqazelmitədqiqatlayihə» İnstitutu, SOCAR, Bakı, Azərbaycan
DTS ölçmələrinin təhlili əsasında çoxlaylı yataqda çoxfazalı axın rejiminin və sulaşma intervallarının diaqnozlaşdırılması
Məqalə DTS ölçmələri əsasında çoxlaylı yataqda çoxfazalı axın rejiminin diaqnozlaşdırılmasına həsr edilmişdir. Lay mayelərinin çoxfazalı axınının müxtəlif rejimlərində temperatur dəyişməsinin nəzəri və real əyrilərinin təhlili aparılmışdır. Quyunun işə salınması, dayandırılması və ya ştuserin açılma dərəcəsinin dəyişməsi zamanı layın müxtəlif intervallarında temperaturun bərpası və düşməsi xüsusiyyətlərinin təhlili əsasında çoxfazalı axın rejiminin diaqnostikasının mümkünlüyü göstərilmişdir. DTS məlumatlarına əsasən temperaturun dəyişmə əyrilərinin təhlili əsasında sulaşma intervallarının diaqnostikasına dinamik yanaşma təklif olunur. Müəyyən edilmişdir ki, DTS ölçmələrinin əsaslandırılmış interpretasiyası üçün quyunun məhsuldar zonasında temperatur və təzyiqin paylanmasının dinamikasının geofiziki karotaj, hasilat karotajı (PLT), sınaq tədqiqatlarının nəticələri ilə müqayisəli təhlilini aparmaq lazımdır.
Açar sözlər: quyu; monitorinq; çoxlaylı yataq; temperatur; DTS (paylanmış temperaturun ölçülməsi); axın rejimi; çoxfazalı axın.
Ədəbiyyat siyahısı
- Мирзаджанзаде, А. Х., Алиев, Н. А., Юсифзаде, Х. Б. и др. (1997). Фрагменты разработки морских нефтегазовых месторождений. Баку: Эльм.
- Veliyev, E. F. (2021). Polymer dispersed system for in-situ fluid diversion. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, 1(78), 61-72.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2021). Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(01), 2150038.
- Suleimanov, B. A., Guseynova, N. I., Veliyev, E. F. (2017, October). Control of displacement front uniformity by fractal dimensions. SPE-187784-MS. In: SPE Russian Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020). Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A. (2021, October). Propagation of nano sized CDG deep into porous media. SPE-207024-MS. In: SPE Annual Caspian Technical Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Велиев, Э. Ф. (2021). Комбинированный метод увеличения нефтедобычи на основе технологии АСП. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, (4 (81)), 41-48.
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A., Mammadbayli, T. E. (2021). Machine learning application to predict the efficiency of water coning prevention. SOCAR Proceedings, 1, 104-113.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Aliyev, A. A. (2021). Impact of nanoparticle structure on the effectiveness of pickering emulsions for eor applications. ANAS Transactions, (1), 82-92.
- Велиев, Э. Ф. (2021). Методы прогнозирования процесса конусообразования. Азербайджанское нефтяное хозяйство, (3), 18-25.
- Балакиров, Ю. А. (1970). Термодинамические исследования фильтрации нефти и газа в залежи. Москва: Недра.
- Rider, M. H., Kennedy, M. (2011). The geological interpretation of well logs. Sutherland: Rider-French.
- Brown, G. (2009). Downhole temperatures from optical fiber. Schlumberger Oilfield Review, 20(4), 34-39.
- (2009). The essentials of fiber-optic distributed temperature analysis. Schlumberger Educational Services.
- Brown, G., Algeroy, J., Lovell, J., et al. (2010). Permanent monitoring: taking it to the reservoir. Schlumberger Oilfield Review, 22(1), 34-41.
- Brown, G., Storer, D., McAllister, K., et al. (2003, October). Monitoring horizontal producers and injectors during cleanup and production using fiber-optic-distributed temperature measurements. SPE-84379-MS. In: SPE Annual Technical Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Brown, G. A., Kennedy, B., Meling, T. (2000, October). Using fibre-optic distributed temperature measurements to provide real-time reservoir surveillance data on Wytch Farm field horizontal extended-reach wells. SPE-62952-MS. In: SPE Annual Technical Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Fryer, V., Shu Xing, D., Otsubo, Y., et al. (2005, April). Monitoring of real-time temperature profiles across multi-zone reservoirs during production and shut-in periods using permanent fiber-optic distributed temperature systems. SPE-92962-MS. In: SPE Asia Pacific Oil and Gas Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Denney, D. (2012). DTS Technology: Improving Acid Placement. Journal of Petroleum Technology, 64(6), 22-25.
- Gorgi, B., Medina, E., Gleaves, J., et al. (2014, November). Wellbore monitoring in carbonate reservoirs: value of DTS in acid stimulation through coiled tubing. SPE-171933-MS. In: Abu Dhabi International Petroleum Exhibition and Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Villesca, J., Glasbergen, G., Attaway, D. J. (2011, June). Measuring fluid placement of sand consolidation treatments using DTS. SPE-144432-MS. In: SPE European Formation Damage Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Валиуллин, Р. А., Рамазанов, А. Ш., Шарафутдинов, Р. Ф. (1998). Термометрия пластов с многофазными потоками. Уфа: БашГУ.
- Tabatabaei, M., Tan, X., Hill, A. D., Zhu, D. (2011, October-November). Well performance diagnosis with temperature profile measurements. SPE-147448-MS. In: SPE Annual Technical Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Malikov, H. Kh., Suleymanov, A. A., Mammadli, N. F. (2017, November). Diagnosing multiphase flow regime in multilayered reservoir by distributed temperature sensor data. SPE-189034-MS. In: SPE Annual Caspian Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Firoozabadi, A. (1999). Thermodynamics of hydrocarbon reservoirs. New York: McGraw-Hill.
- White, F. M. (2011). Fluid mechanics. New York: McGraw-Hill.
- Валиуллин, Р. А., Рамазанов, А. Ш., Шарафутдинов, Р. Ф. (1994). Баротермический эффект при трехфазной фильтрации с фазовыми переходами. Известия РАН. Механика жидкости и газа, 6, 113–117.
DOI: 10.5510/OGP20220100627
E-mail: petrotech@asoiu.az
V. C. Abdullayev1, X. M. Həmzəyev2
1«Neftqazelmitədqiqatlayihə» İnstitutu, SOCAR, Bakı, Azərbaycan; 2Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Bakı, Azərbaycan
Ədədi üsulla qaz lift quyusunda ikifazalı axının hidravlik müqavimət əmsalının təyini
Qaz lift quyusunda qaldırıcı boruda qaz-maye qarışığının stasionar axını prosesinə baxılır. Bu ikifazalı axını təsvir etmək üçün axının hərəkət tənliyi və hər bir fazanın kəsilməzlik tənlikləindən ibarət olan riyazi model təklif edilir. Təqdim olunan model çevirmə vasitəsilə təzyiqə nəzərən qeyri-xətti adi diferensial tənliyə gətirilir. Alınan model çərçivəsində ikifazalı axının hidravlik müqavimət əmsalının təzyiqə nəzərən verilmiş əlavə şərt daxilində təyin edilməsi məsələsi qoyulur. Qeyri-xətti cəbri tənlik şəklində verilmiş əlavə şərt parametrə görə diferensiallama üsulu ilə naməlum hidravlik müqavimət əmsalına nəzərən adi diferensial tənliyə gətirilir. Alınan Koşi məsələsinin həlli sonlu fərqlər üsulu ilə təyin edilir. Təklif edilmiş hesablama alqoritmi əsasında model verilənlər üzərində ədədi eksperimentlər aparılmışdır.
Açar sözlər: qaz lift; ikifazalı axın; hidravlik müqavimət əmsalı; parametrə görə diferensiallama üsulu; sonlu fərqlər üsulu.
Ədəbiyyat siyahısı
- Veliyev, E. F. (2021). Polymer dispersed system for in-situ fluid diversion. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, 1(78), 61-72.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2021). Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(01), 2150038.
- Suleimanov, B. A., Guseynova, N. I., Veliyev, E. F. (2017, October). Control of displacement front uniformity by fractal dimensions. SPE-187784-MS. In: SPE Russian Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020). Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Велиев, Э. Ф. (2021). Методы прогнозирования процесса конусообразования. Азербайджанское нефтяное хозяйство, (3), 18-25.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Aliyev, A. A. (2021). Impact of nanoparticle structure on the effectiveness of pickering emulsions for eor applications. ANAS Transactions, (1), 82-92.
- Велиев, Э. Ф. (2021). Применение амфифильных блок-полимерных систем для эмульсионного заводнения пласта. SOCAR Proceedings, (3), 78-86.
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A., Mammadbayli, T. E. (2021). Machine learning application to predict the efficiency of water coning prevention. SOCAR Proceedings, 1, 104-113.
- Сулейманов, Б. А. (1997). Об эффекте проскальзывания при фильтрации газированной жидкости. Коллоидный журнал, 59(6), 807-812.
- Сулейманов, Б. А. (2011). Промывка песчаной пробки газированными жидкостями. SOCAR Proceedings, (1), 30-36.
- Сулейманов, Б. А., Азизов, Х. Ф. (1995). Об особенностях течения газированной жидкости в пористом теле. Коллоидный журнал, 57(6), 862-867.
- Мирзаджанзаде, А. Х., Аметов, И. И., Хасаев, А. М., Гусев, В. И. (1986). Технология и техника добычи нефти. Москва: Недра.
- Силаш, А. П. (1980). Добыча и транспорт нефти и газа. Москва: Недра.
- Shoham, O. (2006). Mechanistic modeling of gas-liquid two-phase flow in pipes. USA: Society of Petroleum Engineers.
- Мохов, М. А., Сахаров, В. А. (2008). Фонтанная и газлифтная эксплуатации скважин. Москва: Недра.
- Леонов, Е. Г., Исаев, В. И. (1987). Гидроаэромеханика в бурении. Москва: Недра.
- Aliev, F. A., Ismailov, N. A. (2013). Inverse problem to determine the hydraulic resistance coefficient in the gas lift process. Applied and Computational Mathematics, 3, 306–313.
- Рамазанова, Э. Э., Гурбанов, Р. С., Насибов, Н. Б. (2010). Новый подход к исследованию газлифтных скважин в режиме установившихся отборов. Нефтяное хозяйство, 6, 83-85.
- Abdullayev, V. J. (2021). New approach for two-phase flow calcuation of artifical lift. SOCAR Proceedings, 1, 49–55.
- Гамзаев, Х. М., Юсифов, С. И. (1998). К моделированию газлифта. Азербайджанское нефтяное хозяйство, 4, 32-33.
- Kadivar, A., Nemati, E. (2017). A computation fluid dynamic model for gas lift process simulation in a vertical oil well. Journal of Theoretical and Applied Mechanics, 1, 49-68.
- Ортега, Дж., Рейнболдт, В. (1975). Итерационные методы решения нелинейных систем уравнений со многими неизвестными. Москва: Мир.
- Самарский, А. А., Гулин, А. В. (1989). Численные методы. Москва: Наука.
DOI: 10.5510/OGP20220100628
E-mail: vugar.abdullayev@socar.az
E. E. Bayramov
SOCAR, Bakı, Azərbayjan
Elektrik dalma nasosunın qumdan qorunmasını təmin edən kombinə olunmuş yeni quyu konstruksiyası
Məqalədə neft quyularının elektrik dalma nasosları (EDN) ilə istismarı zamanı qum təzahüru ilə bağlı yaranan xoşagəlməz fəsadların aradan qaldırılması məqsədi ilə işlənmiş yeni quyu konstruksiyası təklif edilmişdir. Avadanlıq dəsti EDN, ejektor və mərkəzdən qaçma iş prinsipinə əsalanan qumayırıcıdan ibarətdir. Quyu avadanlığının təklif olunmuş şəkildə kombinə edilməsi laydan gələn qum axını ilə EDNnin və onun işlək hissələrinin təmasını məhdudlaşdırır və yarana biləcək fəsadların qarşısını alır.
Açar sözlər: yataq; lay; şırnaqlı nasos; elektrik dalma nasosu; quyu konstruksiyası; qum təzahürü; qumayrıcı.
Ədəbiyyat siyahısı
- Abdus, S., Mohammad, N. (2013). Flow analyses inside jet pumps used for oil wells. International Journal of Fluid Machinery and Systems, 6(1), 1-10.
- Abasova, S. M., Həbibov, İ. Ə. (2012). Elektrik mərkəzdənqaçma nasoslarında istismar zamanı yaranan imtinaların təhlili. «Xəzərneftqazyataq – 2012» elmi–təcrübi konfrans, Bakı.
- Diaz de Bonilla, S. G., Chen, H.-Y. (2019, July). Analytical and numerical studies of sand erosion in electrical submersible pump (ESP) systems. URTEC-2019-599-MS. In: SPE/AAPG/SEG Unconventional Resources Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Лямаев, Б. Ф. (1988). Гидроструйные насосы и установки. Ленинград: Машиностроение.
- Əzizov, Ə. H., Qarayev, M. A., Heydərov, H. Ə., Ağammədov, S. Ə. (2010). Həcmi hidravlik maşınlar. Bakı: ADNA.
- Haiwen, Z., Jianjun, Z., Zulin, Z., et al. (2019, May). Wear and its effect on electrical submersible pump ESP performance degradation by sandy flow: experiments and modeling. OTC-29480-MS. In: Offshore Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Haiwen, Z., Jianjun, Z., Zulin, Z., et al (2019, March). Experimental study of sand erosion in multistage electrical submersible pump ESP: performance degradation, wear and vibration. IPTC-19264-MS. In: International Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Noui-Mehdi, M. N., Bukhamseen, A. Y. (2019). Advanced signal analysis of an electrical-submersible-pump failure owing to scaling. SPE Production & Operation, 34(02), 394–399.
- Топольников, А. С., Уразаков, К. Р., Вахитова, Р. И., Сарачева, Д. А. (2013). Методика расчета параметров струйного насоса при совместной эксплуатации с ЭЦН. Нефтегазовое дело, 4, 201-211.
- Мищенко, И. Т., Гумерский, Х. Х., Марьенко, В. П. (1996). Струйные насосы для добычи нефти. Москва: Нефть и газ.
- Mallela, R., Chatterjee, D. (2011). Numerical investigations of the effect of geometry on the performance of jet pump. Journal of Mechanical Engineering Science, 225, 1-12.
- Əhməd, F. F., Həmidov, N. N., Bayramov, E. E. (2019). Lay sularının təcridi proseslərində sement daşının elastikbərk xassələrinin qiymətləndirilməsi. «Neftin Qazın Geotexnoloji Problemləri və Kimya» Elmi-Tədqiqat İnstitutunun Elmi Əsərləri. Bakı: Azərkitab-212 MMC.
DOI: 10.5510/OGP20220100629
E-mail: elman.e.bayramov@socar.az
A. M. Svalov
Rusiya Elmlər Akademiyasının Neft və Qaz Problemləri İnstitutu, Moskva, Rusiya
Hidrodinamiki təzyiqin yüksək amplitudalı qısa impulslarının perforasiya kanallarına təsirinin xüsusiyyətləri
Quyunun quyudibi zonasında yüksək amplitudalı qısa təzyiq impulslarının perforasiya kanallarına təsirinin xüsusiyyətləri təhlil edilmişdir. Göstərilmişdir ki, kumulyativ perforasiyanın tətbiqi zamanı süxurda əmələ gələn və konusşəkilli formaya malik kanallarda təzyiq impulsunun müddətini məhdudlaşdıran müəyyən şərt yerinə yetirildikdə həmin impulsların güclənməsi baş verir. Müəyyən edilmişdir ki, təzyiq impulsunun mənfi fazasında perforasiya kanalının divarlarına bitişik kolmatasiya olunmuş süxur laylarının dağılması baş verə bilər ki, bu da quyudibi zonasının süzülmə-tutum xassələrini yaxşılaşdırır. Göstərilmişdir ki, kiçik kütləli partlayıcı yüklərin tətbiqi zamanı parametrləri quyu lüləsində elektrik boşalmaları nəticəsində yaranan impulslara oxşar təzyiq impulsları əmələ gəlir. Quyudibi zonaya kiçik kütləli yüklərlə partlayıcı təsir texnologiyasının tətbiqi üçün quyuların kumulyativ perforasiyasında tətbiq olunan standart avadanlıqdan istifadə oluna bilər. Təzyiq impulslarının ekranlanması üsulu təklif olunur. Bu üsul təzyiq impulslarının quyudibi zonaya təsirinin effektivliyini artırır, məhsuldar laydan yuxarıdakı qoruyucu boru kəmərlərinə düşən artıq yükü isə azaldır.
Açar sözlər: quyudibi zona; perforasiya kanalları; elektrik boşalması ilə təsir; kiçik kütləli yüklər; əks etdirən ekran.
Ədəbiyyat siyahısı
- Гулый, Г. А. (1990). Научные основы разрядно-импульсных технологий. Киев: Наукова думка.
- Молчанов, А. А. (1995, апрель). Прогрессивные технологии, обеспечивающие дополнительное извлечение нефти и газа. Топливно-энергетические ресурсы России и других стран СНГ. Материалы международного симпозиума. Санкт-Петербург: Санкт-Петербургский горный институт.
- Агеев, П. Г., Агеев, Н. П., Пащенко, А. Ф. и др. (2019). Экспериментальные исследования плазменно-импульсного воздействия на интенсивность пульсаций давления в обрабатываемой среде. Проблемы машиностроения и надежности машин, 2, 106–112.
- Ландау, Л. Д., Лифшиц, Е. М. (1988). Теоретическая физика. Т.6. Гидродинамика. Москва: Наука.
- Христианович, С. А. (1981). Механика сплошной среды. Москва: Наука.
- Коул, Р. (1950). Подводные взрывы. Москва: Издательство иностранной литературы.
- Пащенко, А. Ф., Агеев, П. Г. (2015). Плазменно-импульсная технология повышения нефтеотдачи: оценка параметров механического воздействия. Наука и техника в газовой промышленности, 3 (63), 17–26.
- Свалов, А. М. (2017). Новый подход к применению технологий электроразрядного воздействия на призабойные зоны скважин. Технологии нефти и газа, 5, 24-29.
DOI: 10.5510/OGP20220100630
E-mail: svalov@ipng.ru
İ. K. Əhmədova
«Neftqazelmitədqiqatlayihə» İnstitutu, SOCAR, Bakı, Azərbaycan
Neftçıxarmada parafin çöküntülərinə qarşı yeni ingibitorun tədqiq olunması
Parafin çökmələrinə qarşı mübarizə məqsədilə yeni tərkib işlənilmişdir. Naften turşularının, polipropilenqlikolun, kalium qələvisinin və ölçüləri 50 nm olan mis nanohissəciklərinin istifadəsinə üstünlük verilmişdir. Hidrofob reogentinin qatılıq həddi və mədən şəraitində istifadə texnologiyası təklif olunmuşdur. İşlənmiş reagent neftin hasilatında, o cümlədən asfalten, qətran və parafin çöküntülərinə qarşı quyularda tətbiq olunur.
Açar sözlər: quyu; parafin çöküntüləri; inhibitor; nanohissəcik; elektrokinetik potensial.
Ədəbiyyat siyahısı
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A. (2021, October). Propagation of nano sized CDG deep into porous media. SPE-207024-MS. In: SPE Annual Caspian Technical Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Suleimanov, B. A., Latifov, Y. A., Veliyev, E. F., Frampton, H. (2017, November). Low salinity and low hardness alkali water as displacement agent for secondary and tertiary flooding in sandstones. SPE-188998-MS. In: SPE Annual Caspian Technical Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Панахов, Г. М., Сулейманов, Б. А. (1995). Особенности течения суспензий и нефтяных дисперсных систем. Коллоидный журнал, 57(3), 386-390.
- Сулейманов, Б. А., Аскеров, М. С., Валиев, Г. А. (2000). О перспективах доразработки горизонта ПК-5 (север) Сураханского месторождения. Азербайджанское нефтяное хозяйство, (5), 16-21.
- Veliyev, E. F. (2021). Polymer dispersed system for in-situ fluid diversion. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, 1(78), 61-72.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2021). Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(01), 2150038.
- Suleimanov, B. A., Guseynova, N. I., Veliyev, E. F. (2017, October). Control of displacement front uniformity by fractal dimensions. SPE-187784-MS. In: SPE Russian Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020). Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Велиев, Э. Ф. (2021). Комбинированный метод увеличения нефтедобычи на основе технологии АСП. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, (4 (81)), 41-48.
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A., Mammadbayli, T. E. (2021). Machine learning application to predict the efficiency of water coning prevention. SOCAR Proceedings, 1, 104-113.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Aliyev, A. A. (2021). Impact of nanoparticle structure on the effectiveness of pickering emulsions for eor applications. ANAS Transactions, (1), 82-92.
- Исмаилов, Р. Г., Велиев, Э. Ф. (2021). Эмульсирующий состав для повышения коэффициента нефтеизвлечения вязких нефтей. Азербайджанское нефтяное хозяйство, (5), 22-28.
- Сорокин, С. А., Хавкин, С. А. (2007). Особенности физико-химического механизма образования АСПО в скважинах. Бурение и нефть, 10, 30-31.
- Иванова, Л. В., Буров, Е. А., Кошелев, В. Н. (2011). Асфальтосмолопарафиновые отложения в процессах добычи, транспорта и хранения. Нефтегазовое дело, 1.
- Глущенко, В. Н., Шипигузов, Л. М., Юрпалов, И. А. (2007). Оценка эффективности ингибиторов асфальто-смолопарафиновых отложений. Нефтяное хозяйство, 5, 84-87.
- Нагимов, Н. М., Ишкаев, Р. К., Шарифуллин, А. В., Козин, В. Г. (2001). Новый ряд углеводородных композитов для удаления АСПО. Нефтепромысловое дело, 9, 25-29.
- Лебедев, Н. А., Юдина, Т. В., Сафаров, Р. Р. и др. (2002). Разработка реагента комплексного действия на основе фенолформальдегидных смол. Нефтепромысловое дело, 4, 34-38.
DOI: 10.5510/OGP20220100631
E-mail: ilhame7007@gmail.com
F. S. Ismayılov1, Q. Q. İsmayılov2, N. M. Səfərov1
1«Neftqazelmitədqiqatlayihə» İnstitutu, SOCAR, Bakı, Azərbaycan; 2Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Bakı, Azərbaycan
Çoxkomponentli qarşiqlarin reofizik xassələrinin reotexnologiya əsasinda tənzimlənməsi imkanlari barədə
Məqalədə elmdə yeni istiqamətin-reotexnologiyanın məqsədyönlü tətbiqi əsasında çoxkomponentli qarışıqların reofizik xassələrinin tənzimlənməsi məsələlərinə baxılmışdır. Rotoviskometriya məlumatları neft-su-qum qarışığının tərkib hissələrinin qarışdırılması ardıcıllığının yeni yaranan sistemlərin reologiyasına birbaşa təsir göstərdiyini bir daha təsdiq etmişdir. Təşkiledici ünsürlərin daxil olma ardıcıllığının dəyişdirilməsi üsulu ilə neftin və onların qarışıqlarının reofizik xassələrinin tənzimlənməsinə əsaslanan yeni reotexnoloji üsulların yaradılması əsasında, baxılan heterofaz sistemlərin hasilatı, yığımı və nəqli proseslərinin səmərəliliyinin artırılması perspektivləri göstərilmişdir.
Açar sözlər: qarışığın təşkiledici ünsürləri, reologiya, struktur özlülük, anomallıq indeksi; qrafo-analitik üsul.
Ədəbiyyat siyahısı
- Гумбатов, Г. Г., Багиров, О. Т., Сарыев С. К. и др. (2002). Регулирование техногенных процессов для повышения добывных возможностей скважин. Баку: Маариф.
- Сафиева, Р. З., Сюняев, Р. З. (2007). Физико-химические свойства нефтяных дисперсных систем и нефтегазовые технологии. Москва-Ижевск: Институт компьютерных исследований. НИЦ «Регулярная и хаотическая динамика».
- Саттаров, Р. М. (1982). Научные основы диагностирования и определения свойств реологически сложных систем, применяемых в нефтегазодобыче. Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора технических наук. Баку.
- Мирзаджанзаде, А. Х., Хасанов, М. М., Бахтизин, Р. Н. (1999). Этюды о моделировании сложных систем в нефтедобыче. Уфа: Гилем.
- Сулейманов, Б. А., Панахов, Г. М., Аббасов, Э. М. (1996). О влиянии образования эмульсии в плаcтовых условиях на работу нефтедобывающих скважин. Азербайджанское нефтяное хозяйство, 5, 26-29.
- Сулейманов, Б. А. (1997). Теоретические и практические основы применения гетерогенных систем для повышения эффективности технологических процесссов в нефтедобыче. Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора технических наук. Баку: АГНА.
- Фортье, А. (1971). Механика суспензий. Москва: Мир.
- Исмайылов, Ф. С., Исмайылов, Г. Г., Сафаров, Н. М. и др. (2014). Метод транспортировки высоковязких нефтей по трубопроводу. Патент Азербайджанской Республики İ 2004 0032.
- Исмайылов, Г. Г., Сафаров, Н. М. (2011). К вопросу изучения влияния сыпучих наполнителей на реологические свойства водонефтяных эмульсий. Известия ВТУЗ Азербайджана, 3(73), 26-32.
- Исмайылов, Г. Г., Сафаров, Н. М. (2013, ноябрь). О перспективах применения реотехнологий в процессах нефтегазодобычи на базе «эмульсий Мирзаджанзаде». Материалы международной научной конференции, посвященной 85-летнему юбилею академика А.Х.Мирзаджанзаде. Баку: АГУНП.
- Исмайылов, Г. Г., Сафаров, Н. М. (2010). Реотехнология вязкосыпучих систем (монография). Баку: МСМ.
- Исмайылов, Г. Г., Сафаров, Н. М. (2011). Реотехнология гетерогенных систем и ее отражение, в эффектах, проявляемых при нефтегазодобыче. Известия НАНА (Серия наук о Земле), 4, 49-55.
- Аметов, И. М., Шерстнев, Н. М. (1989). Применение композитных систем в технологических операциях эксплуатации скважин. Москва: Недра.
- Исмайылов, Ф. С., Исмайылов, Г. Г., Сафаров, Н. М. (2010). Сыпучие трубочисты (о перспективах применения вязкосыпучих систем в нефтeдобыче). Нефть России, 10, 84-86.
- Панахов, Г. М. (1995). Разработка и внедрение новых композитных систем в нефтегазодобыче. Автореферат диссертации на соискание ученой степени доктора технических наук. Баку.
DOI: 10.5510/OGP20220100632
E-mail: natik_safarov@mail.ru
V. M. Şamilov
SOCAR, Bakı, Azərbaycan
Modifikasiya edilmiş çoxlaylı karbon nanoborularının alınması və neft sənayesində tətbiqi
Təqdim olunan işdə modifikasiya edilmiş çoxlaylı karbon nanoborularının (MÇKNB) neftvermə əmsalını artıran reagent kimi tətbiqinin mümkünlüyü araşdırılmışdır. Karbon nanoboruları qaz fazadan kimyəvi çökdürülmə üsulu ilə alınmış, xammal kimi etilendən istifadə olunmuşdur. Alınmış nanoborular su əsaslı stabil MÇKNB zolu əldə edilməsi məqsədilə modifikasiya edilmiş və sonradan poliakrilamid məhluluna əlavə kimi istifadə olunmuşdur.
Açar sözlər: nanotexnologiyalar; çoxlaylı karbon nanoborular; neftvermə əmsalının artırılması.
Ədəbiyyat siyahısı
- Veliyev, E. F. (2021). Polymer dispersed system for in-situ fluid diversion. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, 1(78), 61-72.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2021). Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(01), 2150038.
- Suleimanov, B. A., Guseynova, N. I., Veliyev, E. F. (2017, October). Control of displacement front uniformity by fractal dimensions. SPE-187784-MS. In: SPE Russian Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020). Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A. (2021, October). Propagation of nano sized CDG deep into porous media. SPE-207024-MS. In: SPE Annual Caspian Technical Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Aliyev, A. A. (2021). Impact of nanoparticle structure on the effectiveness of pickering emulsions for eor applications. ANAS Transactions, (1), 82-92.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F. (2016). The effect of particle size distribution and the nano-sized additives on the quality of annulus isolation in well cementing. SOCAR proceedings, 4, 4-10.
- Suleimanov, B. A., Dyshin, O. A., Veliyev, E. F. (2016, October). Compressive strength of polymer nanogels used for enhanced oil recovery EOR. SPE-181960-MS. In: SPE Russian Petroleum Technology Conference and Exhibition Society of Petroleum Engineers.
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A., Mammadbayli, T. E. (2021). Machine learning application to predict the efficiency of water coning prevention. SOCAR Proceedings, 1, 104-113.
- Шамилов, В. М., Бабаев, Э. Р., Алева, Н. Ф. (2017). Полимерные нанокомпозиты на основе карбоксиметилцеллюлозы и наночастиц Al и Cu для увеличения добычи нефти. Территория «Нефтегаз», 3, 14-15.
- Сулейманов, Б. А., Исмайлов, Ф. С., Велиев, Э. Ф. (2014). О влиянии наночастиц металла на прочность полимерных гелей на основе КМЦ, применяемых при добыче нефти. Нефтяное хозяйство, 1, 86-88.
- Alsaba, M. T., Al Dushaishi M. F., Abbas A. K. (2020). A comprehensive review of nanoparticles applications in the oil and gas industry. Journal of Petroleum Exploration and Production Technology, 10, 1389-1399.
- Шамилов, В. М. (2020). Перспективы применения углеродных наноматериалов в нефтедобыче. SOCAR Proceedings, 3, 90-107.
- Feng, Y., Liu, S., Liu, H., et al. (2018). Study on mechanical performance of set cement modified with CNT. Drilling Fluid and Completion Fluid, 35(6), 93-97.
- Hajiabadi, S. H., Aghaei, H., Kalateh-Aghamohammadi, M., Shorgasthi, M. (2020). An overview on the significance of carbon-based nanomaterials in upstream oil and gas industry. Journal of Petroleum Science and Engineering, 186, 106783.
- Hamza, M. F., Sinnathambi, C. M., Merican, Z. M. (2017). Recent advancement of hybrid materials used in chemical enhanced oil recovery (CEOR): A review. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 206, 012007.
- Raman, N. S., Mohanasundaram, P., Seshubabu, N., et al. (2015). Process for simultaneous production of carbon nanotube and a product gas from crude oil and its products. WO Patent 2015101917.
- Prasek, J., Drbohlavova, J., Chomoucka, J., et al. (2011). Methods for carbon nanotubes synthesis - review. Journal of Materials Chemistry, 21(40), 15872-15884.
DOI: 10.5510/OGP20220100633
E-mail: valeh.shamilov@socar.az
Ş. P. Kazımov
«Neftqazelmitədqiqatlayihə» İnstitutu, SOCAR, Bakı, Azərbaycan
Sulaşmış və çətinçıxarılabilən kollektorlarda neftveriminin artırılması
Məqalə çətinçıxarılabilən kollektorlarda qalıq neftin kimyəvi reagentlərlə sıxışdırılması vasitəsilə neftveriminin artırılması məsələsinə həsr edilmişdir. Tədqiqatlar zamanı neftveriminin artırılması üçün məhsul kimi SOCAR-ın neft emalı zavodunun qələvi tullantılarından (QT) istifadə edilmişdir. Tədqiqatlar təmiz QT və onun müxtəlif sıxlıqlı məhlulları üzərində aparılmışdır. 10%-li QT sulu məhlulu fazalararası gərginliyi 27-dən 1.0 mN/m-ə qədər azaldır. PH qiyməti müvafiq olaraq 7.5-dən 9.5-ə qədər yüksəlir. Daha sonra tədqiqatlar modelləşdirilmiş lay modelində aparılmışdır. Əvvəlcə müxtəlif sıxlıqlı QT məhlullarından ibarət təbəqə yaradılmış, ardınca isə sıxışdırma həyata keçirilmişdir. Neftin QT-siz sıxışdırılması zamanı son neftvermə əmsalı 0.453 olmuşdur. Bu nisbət neftin 5%, 10% və 15% QT məhlulları ilə sıxışdırılması zamanı müvafiq olaraq 0.54, 0.571 və 0.573 təşkil etmişdir. Balaxanı-Sabunçu-Ramana neft yatağının Qoşanohur sahəsində QLD4 horizontunda QT məhlulu ilə neftveriminin artırılması üsulu aparılmışdır. Əlavə olaraq 2500 ton neft hasil edilmişdir.
Açar sözlər: neftveriminin artırılması; qalıq neft; neftin sıxışdırılması; neft yatağı; quyu.
Ədəbiyyat siyahısı
- Sedov, L. I. (1957). Similarity and dimensional methods in mechanics. 4th edition. Moscow: Nedra.
- Gasimov, A. M. (2000). Enhancement of oil recovery in hard to recover reservoirs. Baku: Chashioglu.
- Veliyev, E. F. (2021). Polymer dispersed system for in-situ fluid diversion. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, 1(78), 61-72.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2021). Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(01), 2150038.
- Suleimanov, B. A., Guseynova, N. I., Veliyev, E. F. (2017, October). Control of displacement front uniformity by fractal dimensions. SPE-187784-MS. In: SPE Russian Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020). Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A., Mammadbayli, T. E. (2021). Machine learning application to predict the efficiency of water coning prevention. SOCAR Proceedings, 1, 104-113.
- Suleimanov, B. A., Latifov, Y. A., Veliyev, E. F., Frampton, H. (2017, November). Low salinity and low hardness alkali water as displacement agent for secondary and tertiary flooding in sandstones. SPE-188998-MS. In: SPE Annual Caspian Technical Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Ismailov, R. G., Veliev, E. F. (2021). Emulsifying composition for increase of oil recovery efficiency of high viscous oils. Azerbaijan Oil Industry, (5), 22-28.
- Veliyev, E. F., Aliyev, A. A. (2021, October). Propagation of nano sized CDG deep into porous media. SPE-207024-MS. In: SPE Annual Caspian Technical Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Veliyev, E. F. (2021). A combined method of enhanced oil recovery based on ASP technology. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, (4 (81)), 41-48.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., & Aliyev, A. A. (2021). Impact of nanoparticle structure on the effectiveness of pickering emulsions for eor applications. ANAS Transactions, 1, 82-92.
- Panakhov, G. M., Suleimanov, B. A. (1995). Specific features of the flow of suspensions and oii disperse systems. Colloid Journal, 57(3), 386-390.
- Suleimanov, B. А., Askerov, М. S., Valiyev, G. А. (2000). Potential of re-development of horizon PK-5 (north) of Surakhany field. Azerbaijan Oil Industry, (5), 16-21.
- Suleimanov, B. А. (1997). Slip effect during filtration of gassed liquid. Colloid Journal, 59(6), 749-753.
- Suleimanov, B. А. (2011). Sand plug washing with gassy fluids. SOCAR Proceedings, 1, 30-36.
- Suleimanov, B. А., Azizov, Kh. F. (1995). Specific features of the flow of a gassed liquid in a porous body. Colloid Journal, 57(6), 818-823.
- Masket, M. (1953). Physical bases of oil production technology. NY-Toronto-London: McGRAW-Hill Co.
- Mehdiyev, U. Sh., Kazımov, Sh. P., Gasymly, A. M. (2010).Enhancement of oil recovery using local industrial by-products. Azerbaijan Oil Industry, 3, 22-25.
DOI: 10.5510/OGP20220100634
E-mail: shukurali.kazimov@socar.az
A. R. Deryayev
«Türkmənqaz» Dövlət Konserninin Təbii Qaz Elmi-Tədqiqat İnstitutu, Aşqabad, Türkmənistan
Quyunun eyni vaxtda ayrı-ayrılıqda istismarı məqsədilə çoxlaylı yataqlar üçün quyu konstruksiyasının işlənilməsi
Quyunun eyni vaxtda ayrı-ayrılıqda istismarı texnologiyasının tətbiqinin müsbət effekti özünü hər bir istismar obyekti üçün quyu tikintisinə qoyulan kapital qoyuluşlarının azaldılmasında, istismar xərclərinin və çoxlaylı yataqların mənimsənilmə müddətinin azalmasında, karbohidrogen hasilatının və quyuların rentabelli istismarı ilə son neftverimi müddətinin artmasında göstərir. Bundan əlavə, bu texnologiyanın tətbiqi quyu avadanlığının istifadə əmsalının və quyu qurğusunun etibarlılığının artmasına imkan verir. Quyunun eyni vaxtda ayrı-ayrılıqda istismarı texnologiyası əlavə neft hasilatı, yüksək gəlirlilik indeksi və öz mayasını qısa müddətə çıxarması sayəsində iqtisadi səmərəliliyinə görə fərqlənir.
Açar sözlər: azimut və zenit bucağı; şaquli yerdəyişmə; quyu profili; ikiliftli nasos-kompressor boruları; süzgəc-kəmər quryuğu; paker; sirkulyasiya edən və qazlift klapanları.
Ədəbiyyat siyahısı
- Габдулов, Р. Р., Агофонов, А. А., Сливка, П. И., Никишов, В. И. (2010). Опыт применения технологий для ОРЭ многопластовых месторождений в ОАО «НК «Роснефть»». Инженерная практика, 1, 30-37.
- Гарипов, О. М., Леонов, В. А., Шарифов, М. 3. (2007). Технологии и оборудование для одновременно раздельной закачки воды в несколько пластов одной скважиной. Вестник недропользователя, 17.
- Гарипов, О. М. (2009). Общие тенденции развития высокотехнологичного сервиса при разработке, установке и обслуживании многопакерных систем для одновременно-раздельной эксплуатации. Нефтяное хозяйство, 9, 58-61.
- Гарифов, К. М. (2010). История и современное состояние техники и технологии ОРЭ пластов в ОАО
«Татнефть». Инженерная практика, 1, 19-29.
- Гарифов, К. М., Глуходед, А. В., Ибрагимов, Н. Г. и др. (2010). Применение одновременно-раздельной эксплуатации пластов в ОАО «Татнефть». Нефтяное хозяйство, 7, 55-57.
- Элияшевский, И. В., Сторонский, М. Н., Орсуляк. Я. М. (1982). Типовые задачи и расчеты в бурении. Москва: Недра.
- Калинин, А. Г. (2008). Бурение нефтяных и газовых скважин. Москва: ЦентрЛитНефтеГаз.
- Гарифов, К. М., Глуходед, А. В., Кубарев, П. Н., Балбошин, В. А. (2011). Результаты внедрения ОРЭ пластов ОАО «Татнефть». Последние разработки компании по ОРЭ. Инженерная практика, 3, 4-12.
- (1973). Методические указания по выбору конструкций нефтяных и газовых скважин, проектируемых для бурения разведочных и эксплуатационных на площадях. Москва: Миннефтепром.
- Деряев, А. Р. (2013). Разработка конструкции скважин для метода одновременно-раздельной эксплуатации нескольких нефтяных пластов. Наука и техника в Туркменистане, 6, 71-77.
- Деряев, А. Р., Эседулаев, Р. Э. (2017) Основы технологии бурения при освоении нефтегазовых пластов методом ОРЭ. Научная монография. Ашгабат: Ылым.
DOI: 10.5510/OGP20220100635
E-mail: burawtehnik@yandex.com
A. A. Şirəliyev
«Azneft» İB, SOCAR, Bakı, Azərbaycan
Yeraltı qaz anbarlarının işlənməsi prosesinin optimallaşdırılmasının hidroqazdinamik modelləşdirilməsi
Genişmiqyaslı qazhidrodinamik balans modelləri əsasında Yeraltı qaz anbarlarının (YQA) dövrü işlənilməsi prosesinin optimallaşdırılması problemi formulə və həll edilmişdir. Quyuların debitləri üzrə məhdudiyyətləri nəzərə almaqla YQA-nın işlənilməsi prosesinə optimal nəzarət etməyə imkan verən alqoritm işlənib hazırlanmışdır. Onun realizə edilməsi üçün Kalmaz YQA-nın xüsusi model strukturu seçilmişdir. Göstərilmişdir ki, cəm qaz hasilatında quyu məhsulunun minimal sulaşması quyuların debiti və depressiyanın, həmçinin cəm qazın vurulmasında qaz-su sərhədinin quyudibindən maksimum uzaqlaşdırılması quyuların qəbuletmə və repressiya qiymətlərinin optimal tənzimlənməsi ilə təmin edilir.
Açar sözlər: optimallaşdırma; yeraltı qaz anbarı; hasilat; inyeksiya; debit; depressiya; repressiya.
Ədəbiyyat siyahısı
- Лурье, М. В., Дидковская, А. С., Варчев, Д. В., Яковлева, Н. В. (2004). Подземное хранение газа. Москва: Нефть и газ.
- Гилл, Ф., Мюррей, У., Райт, М. (1985). Практическая оптимизация. Москва: Мир.
- Фейзуллаев, Х. А. (1992). Численное исследование задач теории нестационарной фильтрации газа и газоконденсатной смеси в пористой среде. Диссертация на соискание ученой степени кандидата технических наук. Баку.
- Вяхирев, В. И. Гриценко, А. И. Tер-Саркисов, Р. М. (2002). Разработка и эксплуатация газовых месторождений. Москва: Недра-Бизнесцентр.
- Ермилов, О. М., Ремизов, В. В, Ширковский, А. И., Чугунов, Л. С. (1996). Физика пласта, добыча и подземное хранение газа. Москва: Наука.
- Агаев, Г. С., Палатник, Б. М. (1990). Оперативное регулирование разработки крупной газовой залежи. Газовая промышленность, 10, 28-33.
- Бузинов, С. Н., Умрикин, И. Д. (1984). Исследования нефтяных и газовых скважин и пластов. Москва: Недра.
- Вяхирев, Р. И. Коратаев, Ю. П. (1999). Теория и опыт разработки месторождений природных газов. Москва: ОАО Издательство Недра.
- Фейзуллаев, Х. А., Самедова, Г. Э., Фейзуллаева, Н. М. (2021). Оптимизация процесса разработки газоконденсатных залежей в режиме истощения. Вестник БГУ. Серия физико-математических наук, 3, 59-70.
- Гурбанов, А. Н. (2014). Повышение эффективности технологии подготовки газа к транспорту на подземных газохранилищах Азербайджана. Нефтегазовая энергетика, 2(22), 57-62.
DOI: 10.5510/OGP20220100636
E-mail: shiraliyev.alam@gmail.com
E. F. Vəliyev1,2, Ə. A. Əliyev1
1«Neftqazelmitədqiqatlayihə» İnstitutu, SOCAR, Bakı, Azərbaycan 2«Kompozit materiallar» Elmi-Tədqiqat Mərkəzi, Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti, Bakı, Azərbaycan
Həlqəvi fəzadan qazma məhlulunun natamam sixişdirilmasi zamani geopolimer və portlandsementin tamponaj materiali kimi tətbiqinin müqayisəli analizi
Ənənəvi olaraq neft və qaz quyularının qazılması zamanı tətbiq olunan tamponaj materialının əsas tərkib hissəsi kimi portlandsement istifadə olunur. Lakin, portlandsementin bir sıra çatışmazlıqları mövcuddur. Bunlardan ən əsası sement daşı ilə süxur və ya texniki kəmər arasında boşluqların yaranması, habelə sement daşının özündə çatların və keçirici kanalların yaranmasıdır. Son illərdə aparılmış araşdırmalar göstərir ki, geopolimer portlandsementi əvəz edərək quyuların sementlənməsində istifadə oluna bilər. Məqalədə geopolimer və portlandsement tərkibli tamponaj məhlullarının su əsaslı qazma məhlulu ilə çirklənməsi zamanı parametrlərinin dəyişməsi müqayisəli təhlil olunmuşdur. Nəticələr göstərir ki, geopolimer tərkibli tamponaj məhlulları su əsaslı qazma məhlulu ilə qarşılıqlı təsirə daha dayanıqlıdır, nəinki, portlandsement tərkibli tamponaj məhlulları. Belə ki, portlandsement tərkibli tamponaj məhlulunun su əsaslı qazma məhlulu ilə qarışması onun özlülüyünün və suverməsinin artmasına, sıxılmaya qarşı möhkəmliyinin isə kəskin azalmasına səbəb olur. Halbuki, geopolimer məhlulu su əsaslı qazma məhlulu ilə qarışdıqda özlülüyü demək olar ki dəyişmir, suverməsi azalır və sıxılmaya qarşı möhkəmliyi isə portlandsementə nisbətən daha az azalır.
Açar sözlər: portland sement; peopolimer; kül; sementləmə; su əsaslı qazma məhlulu; qazma məhlulu ilə çirklənmə.
Ədəbiyyat siyahısı
- Сулейманов, Б. А., Велиев, Э. Ф. (2016). О влиянии гранулометрического состава и наноразмерных добавок на качество изоляции затрубного пространства в процессе цементирования скважин. SOCAR Proceedings, 4, 4-10.
- Wang, W., Taleghani, A. D. (2014). Three-dimensional analysis of cement sheath integrity around Wellbores. Journal of Petroleum Science and Engineering, 121, 38-51.
- Jafariesfad, N., Sangesland, S., Gawel, K., Torsæter, M. (2020). New materials and technologies for life-lasting cement sheath: a review of recent advances. SPE Drilling & Completion, 35(02), 262-278.
- Алиев, A. A. (2021). Улучшение реологических свойств геополимеров щелочной активации с применением технологических жидкостей на безводной основе. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, 3(80), 60-67.
- Davidovits, J. (1994). Properties of geopolymer cements. In First international conference on alkaline cements and concretes. Vol. 1. Kiev State Technical University, Ukraine: Scientific Research Institute on Binders and Materials.
- (2003). Fly ash facts for highway engineers. US Department of Transportation, Federal Highway Administration. American Coal Ash Association.
- Kong, D. L., Sanjayan, J. G. (2008). Damage behavior of geopolymer composites exposed to elevated temperatures. Cement and Concrete Composites, 30(10), 986-991.
- Adjei, S., Elkatatny, S., Aggrey, W. N., Abdelraouf, Y. (2022). Geopolymer as the future oil-well cement: A review. Journal of Petroleum Science and Engineering, 208, 109485.
- Leong, H. Y., Ong, D. E. L., Sanjayan, J. G., Nazari, A. (2016). The effect of different Na2O and K2O ratios of alkali activator on compressive strength of fly ash based-geopolymer. Construction and Building Materials, 106, 500-511.
- Al-Bakari, A. M., Kareem, A., Myint, S. (2012). Optimization of alkaline activator/fly ash ratio on the compressive strength of fly ash-based geopolymer. Kanger: University Malaysia Perlis (UniMAP).
- Ridha, S., Yerikania, U. (2015). The strength compatibility of nano-SiO2 geopolymer cement for oil well under HPHT conditions. Journal of Civil Engineering Research, 5(4A), 6-10.
- Sugumaran, M. (2015, October). Study on effect of low calcium fly ash on geopolymer cement for oil well cementing. SPE-176454-MS. In: SPE/IATMI Asia Pacific Oil & Gas Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Ridha, S., Abd Hamid, A. I., Halim, A. A., Zamzuri, N. A. (2018, April). Elasticity and expansion test performance of geopolymer as oil well cement. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 140(1), 012147.
- Uehara, M. (2010). New concrete with low environmental load using the geopolymer method. Quarterly Report of RTRI, 51(1), 1-7.
- Thokchom, S., Ghosh, P., Ghosh, S. (2009). Acid resistance of fly ash based geopolymer mortars. International Journal of Recent Trends in Engineering, 1(6), 36.
- Arbad, N., Teodoriu, C. (2020). A review of recent research on contamination of oil well cement with oil-based drilling fluid and the need of new and accurate correlations. ChemEngineering, 4(2), 28.
- Vipulanandan, C., Heidari, M., Qu, Q., et al. (2014, May). Behavior of piezoresistive smart cement contaminated with oil based drilling mud. OTC-25200-MS. In: Offshore Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Zheng, Y., She, C., Yao, K., et al. (2015). Contamination effects of drilling fluid additives on cement slurry. Natural Gas Industry B, 2(4), 354-359.
- Morgan, B. E., Dumbauld, G. K. (1952). Use of activated charcoal in cement to combat effects of contamination by drilling muds. Journal of Petroleum Technology, 4(09), 225-232.
- EI-Sayed, H. (1995). Effect of drilling muds contamination on cement slurry properties. In: Fourth Saudi
Engineering Conference.
- Arbad, N., Rincon, F., Teodoriu, C., Amani, M. (2021). Experimental investigation of deterioration in mechanical properties of oil-based mud (OBM) contaminated API cement slurries & correlations for ultrasonic cement analysis. Journal of Petroleum Science and Engineering, 205, 108909.
- Katende, A., Lu, Y., Bunger, A., Radonjic, M. (2020). Experimental quantification of the effect of oil based drilling fluid contamination on properties of wellbore cement. Journal of Natural Gas Science and Engineering, 79, 103328.
- Liu, X., Aughenbaugh, K., Nair, S., et al. (2016, September). Solidification of synthetic-based drilling mud using geopolymers. SPE-180325-MS. In: SPE Deepwater Drilling and Completions Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Arbad, N., Rincon, F., Teodoriu, C., Amani, M. (2021, November). Mechanical properties of API class C cement contaminated with oil-based mud OBM at elevated temperatures and early curing time. SPE-204302-MS. In: SPE International Conference on Oilfield Chemistry. Society of Petroleum Engineers.
- (2019). API RP 13B-1. Field Testing Water-based Drilling Fluids. The American Petroleum Institute.
- (2019). API SPEC 10A. Cements and materials for well cementing. The American Petroleum Institute.
- (2013). API RP 10B-2. Recommended practice for testing well cements. The American Petroleum Institute.
- Pang, X., Boul, P. J., Jimenez, W. C. (2014). Nanosilicas as accelerators in oilwell cementing at low temperatures. SPE Drilling & Completion, 29(01), 98-105.
- Maier, L. F. (1965). Understanding surface casing waiting-on-cement time. Journal of Canadian Petroleum
Technology, 4(03), 140-147.
- Suppiah, R. R., Rahman, S. H. A., Irawan, S., Shafiq, N. (2016, November). Development of new formulation of geopolymer cement for oil well cementing. IPTC-18757-MS. In: International Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
DOI: 10.5510/OGP20220100637
E-mail: elchinf.veliyev@socar.az