A. X. Şaxverdiyev1, S. V. Arefyev2
1S. Ordjonikidze adına Rusiya Dövlət Geoloji Kəşfiyyat Universiteti, Moskva, Rusiya; 2İSC Lukoil, Moskva, Rusiya
Sulaşdırma zamanı neftin su ilə sıxışdırılma frontunun qeyri-sabitliyi şəraitində suyun keçməsinin proqnozu
Sulaşdırma texnologiyalarının qeyri-stasionar modifikasiyaları, bir qayda olaraq, lay təzyiqinin saxlanmasının əsas metodu kimi, həmçinin karbohidrogen yataqlarının işlənməsində layların neft hasilatının artırılması kimi istifadə olunur. Ənənəvi yanaşmanın çatışmazlıqları və qüsurları hətta geoloji-hidrodinamik riyazi modelləşdirmənin və onun kəsikli modifikasiyalarının, o cümlədən proksi modellərin, sintetik modellərin və digər sadələşdirilmiş versiyaların geniş tətbiqindən sonra da qalır. Bu mərhələdə sulaşdırma texnologiyasının tam unifikasiyasına nail olmaq mümkün olmamışdır, belə ki, Bakley-Leverett tərəfindən yaradılan ikifazalı axının süzülmə nəzəriyyəsi sıxışdırma frontunun qeyri-sabitliyinin təsirini və onun sıçrayışlı dəyişikliyə və üçqat su ilə doymaya səbəb olan neqativ nəticələrini nəzərə almağa imkan vermir. Təqdim olunan tədqiqatda bu problemin həllinə qayıtmağa cəhd edilmiş və neftin su ilə sıxışdırılma frontunun qeyri-sabitliyinin nəticələri nəzərə alınaraq neft yataqlarının qeyri-stasionar sulaşdırması texnologiyasının monitorinqi və optimallaşdırılması üçün alternativ konsepsiya təklif edilmişdir.
Açar sözlər: sulaşdırma; su ilə doyma; sıxışdırma frontunun qeyri-sabitliyi; optimallaşdırma; fəlakət nəzəriyyəsi; faza müstəvisi.
Sulaşdırma texnologiyalarının qeyri-stasionar modifikasiyaları, bir qayda olaraq, lay təzyiqinin saxlanmasının əsas metodu kimi, həmçinin karbohidrogen yataqlarının işlənməsində layların neft hasilatının artırılması kimi istifadə olunur. Ənənəvi yanaşmanın çatışmazlıqları və qüsurları hətta geoloji-hidrodinamik riyazi modelləşdirmənin və onun kəsikli modifikasiyalarının, o cümlədən proksi modellərin, sintetik modellərin və digər sadələşdirilmiş versiyaların geniş tətbiqindən sonra da qalır. Bu mərhələdə sulaşdırma texnologiyasının tam unifikasiyasına nail olmaq mümkün olmamışdır, belə ki, Bakley-Leverett tərəfindən yaradılan ikifazalı axının süzülmə nəzəriyyəsi sıxışdırma frontunun qeyri-sabitliyinin təsirini və onun sıçrayışlı dəyişikliyə və üçqat su ilə doymaya səbəb olan neqativ nəticələrini nəzərə almağa imkan vermir. Təqdim olunan tədqiqatda bu problemin həllinə qayıtmağa cəhd edilmiş və neftin su ilə sıxışdırılma frontunun qeyri-sabitliyinin nəticələri nəzərə alınaraq neft yataqlarının qeyri-stasionar sulaşdırması texnologiyasının monitorinqi və optimallaşdırılması üçün alternativ konsepsiya təklif edilmişdir.
Açar sözlər: sulaşdırma; su ilə doyma; sıxışdırma frontunun qeyri-sabitliyi; optimallaşdırma; fəlakət nəzəriyyəsi; faza müstəvisi.
Ədəbiyyat siyahısı
- Buckley, S. E., Leverett, M. C. (1942, December). Mechanism of fluid displacement in sands. SPE-942107-G. Transactions of the AIME, 146(01), 107-116.
- Крейг, Ф. Ф. (1974). Разработка нефтяных месторождений при заводнении. Москва: Недра.
- Дейк, Л. П. (2008). Практический инжиниринг резервуаров. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Чарный, И. А. (1963). Подземная гидрогазодинамика. Москва: Гостоптехиздат.
- Нигматуллин, Р. И. (1987). Динамика многофазных сред. Москва: Наука.
- Азиз, Х., Сеттари, Э. (2004). Математическое моделирование пластовых систем. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Duan, Y., Lu, T., Wei, , et al. (2015). Buckley-Leverett analysis for transient two-phase flow in fractal porous medium. CMES, 109-110(6), 481-504.
- Родыгин, С. И. (2012). Динамика обводнённости нефтенасыщенного образца в условиях волн давления. Численное моделирование. Георесурсы, 1(43), 31-34.
- Закиров, Т. Р., Храмченков, М. Г. (2020). Моделирование двухфазных течений жидкостей в пористой среде в режиме доминирования капиллярных сил. Георесурсы, 22(2), 4-12.
- Арнольд, В. И. (1990). Теория катастроф. Москва: Наука.
- Shakhverdiev, A. Kh., Shestopalov, Y. (2021). Qualitative theory of two-dimensional polynomial dynamical systems. Symmetry, 13(10), 1884.
- Шахвердиев, А. Х. (2017). Некоторые концептуальные аспекты системной оптимизации разработки нефтяных месторождений. Нефтяное хозяйство, 2, 58-63.
- Шахвердиев, А. Х., Арефьев, С. В. (2021). Концепция мониторинга и оптимизации процесса заводнения нефтяных пластов при неустойчивости фронта вытеснения. Нефтяное хозяйство, 11, 104–109.
- Мирзаджанзаде, А. Х., Шахвердиев, А. Х. (1997). Динамические процессы в нефтегазодобыче. Москва: Наука.
- Шахвердиев, А. Х. (2014). Еще раз о нефтеотдаче. Нефтяное хозяйство, 1, 44–48.
- Шахвердиев, А. Х. (2019). Системная оптимизация нестационарного заводнения с целью повышения нефтеотдачи пластов. Нефтяное хозяйство, 1, 44-50.
- Шахвердиев, А. Х., Арефьев, С. В., Давыдов, А. В. (2022). Проблемы трансформации запасов углеводородного сырья в нерентабельную техногенную категорию трудноизвлекаемых. Нефтяное хозяйство, 4, 38–43.
- Shakhverdiev, A. Kh., Shestopalov, Yu. V. (2019). Qualitative analysis of quadratic polynomial dynamical systems associated with the modeling and monitoring of oil fields. Lobachevskii Journal of Mathematics, 40(10), 1691-1706.
- Шахвердиев, А. Х., Шестопалов, Ю. В., Мандрик, И. Э., Арефьев, С. В. (2019). Альтернативная концепция мониторинга и оптимизации заводнения нефтяных пластов в условиях неустойчивости фронта вытеснения. Нефтяное хозяйство, 12, 118-123.
- Шахвердиев, А. Х., Шестопалов, Ю. В., Мандрик, И. Э., Денисов, А. В. (2020, август). Новая концепция мониторинга и оптимизации заводнения нефтяных залежей в условиях неустойчивости фронта вытеснения. Материалы 7-ой международной конференции по контролю и оптимизации с промышленным применением. COIA, Баку, Азербайджан.
- Дроздов, А. Н., Горелкина, Е. И. (2022). Исследования характеристик эжектора для системы закачки водогазовых смесей в пласт. SOCAR Proceedings, SI2, 25-32.
- Сулейманов, Б. А., Фейзуллаев, Х. А. (2023). Моделирование изоляции водопритоков при разработке слоисто-неоднородных нефтяных пластов. SOCAR Proceeding, 1, 43-50.
- Сулейманов, Б. А., Исмаилов, Ф. С., Дышин, О. А., Гусейнова, Н. И. (2012). Мультифрактальный анализ состояния разработки нефтяного месторождения. SOCAR Proceeding, 2, 20-28.
- Сулейманов, Б. А. (2022). Теория и практика увеличения нефтеотдачи пластов. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Vishnyakov, V. V., Suleimanov, B. A., Salmanov, A. V., Zeynalov, E. B. (2019). Primer on enhanced oil recovery. Gulf Professional Publishing.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Vishnyakov V. V. (2022). Nanocolloids for petroleum engineering: Fundamentals and practices. John Wiley & Sons.
- Лятифов, Я. А. (2021). Нестационарное воздействие термоактивной полимерной композицией для глубинного выравнивания профиля фильтрации. Scientific Petroleum, 1, 25-30.
- Велиев, Э. Ф. (2022). Применение смягченной воды для улучшенияэффективности мицеллярного заводнения. Scientific Petroleum, 2, 52-56.
- Дроздов, А. Н., Горелкина, Е. И. (2022). Разработка насосно-эжекторной системы для реализации водогазового воздействия на пласт с использованием попутного нефтяного газа из затрубных пространств добывающих скважин. Записки Горного института, 254, 191-201.
- Дроздов, А. Н., Горелкина, Е. И. (2022). Параметры эксплуатации насосно-эжекторной системы при водогазовом воздействии на Самодуровском месторождении. SOCAR Proceedings, SI2, 9–18.
- Князева, Н. А., Береговой, А. Н., Хисаметдинов, М. Р. и др. (2022). Подготовка к внедрению ВГВ на месторождениях ПАО «Татнефть». SOCAR Proceedings, SI2, 19–27.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300887
E-mail: ah_shah@mail.ru
R. T. Axmetov, L. S. Kuleşova, R. V. Vafin, V. V. Muxametşin, Z. A. Qarifullina, L. B. Axmetyanova, R. A. Nasırova
Ufa Dövlət Neft Texniki Universitetinin Neft və Qaz İnstitutu (Oktyabrski filialı), Rusiya
Məsamə kanallarının ölçülərinə görə paylanma funksiyasının qurulması məqsədilə kapilyar tədqiqat nəticələrinin rəqəmsal işlənməsi və interpretasiyası
Lay-kollektorunun məsamə kanallarının ölçülərinə görə paylanması əsasən mütləq və faza keçiriciliyi, həmçinin məhsuldar layın qalıq neft doyumluluğu kimi süzülmə parametrlərini müəyyənləşdirir. Məqələdə kollektorun məsamə kanallarının ölçülərinə görə paylanması funksiyasının qrafikinin əldə edilməsi məqsədilə kapilyar tədqiqat məlumatlarının rəqəmsal işlənmə metodikası təqdim olunmuşdur. Bununla yanaşı kapilyar təzyiq əyrilərinin ümumiləşdirilmiş riyazi modelindən istifadə olunmuşdur. Ümumiləşdirilmiş model, məsamə kanallarının orta və kiçik ölçüləri sahəsində kapilyar əyrilərin approksimasiyasının dəqiqliyini artırmağa imkan verir. Bu baxımdan, təklif olunan rəqəmsal işlənmə metodikası, məsamə kanallarının ölçülərinə görə paylanması funksiyasının qurulmasının dəqiqliyini və səmərəliliyini artırmağa imkan verir.
Açar sözlər: məsamə kanallar; paylanma sıxlığı; keçiricilik; neft doyumluğu; rəqəmsal işlənmə metodikası
Lay-kollektorunun məsamə kanallarının ölçülərinə görə paylanması əsasən mütləq və faza keçiriciliyi, həmçinin məhsuldar layın qalıq neft doyumluluğu kimi süzülmə parametrlərini müəyyənləşdirir. Məqələdə kollektorun məsamə kanallarının ölçülərinə görə paylanması funksiyasının qrafikinin əldə edilməsi məqsədilə kapilyar tədqiqat məlumatlarının rəqəmsal işlənmə metodikası təqdim olunmuşdur. Bununla yanaşı kapilyar təzyiq əyrilərinin ümumiləşdirilmiş riyazi modelindən istifadə olunmuşdur. Ümumiləşdirilmiş model, məsamə kanallarının orta və kiçik ölçüləri sahəsində kapilyar əyrilərin approksimasiyasının dəqiqliyini artırmağa imkan verir. Bu baxımdan, təklif olunan rəqəmsal işlənmə metodikası, məsamə kanallarının ölçülərinə görə paylanması funksiyasının qurulmasının dəqiqliyini və səmərəliliyini artırmağa imkan verir.
Açar sözlər: məsamə kanallar; paylanma sıxlığı; keçiricilik; neft doyumluğu; rəqəmsal işlənmə metodikası
Ədəbiyyat siyahısı
- Муслимов, Р. Х. (2009). Особенности разведки и разработки нефтяных месторождений в условиях рыночной экономики. Казань: ФЭН.
- Минниханов, Р. Н., Маганов, Н. У., Хисамов, Р. С. (2016). О создании научных полигонов по изучению трудноизвлекаемых запасов нефти в Татарстане. Нефтяное хозяйство, 8, 60–63.
- Конторович, А. Э., Лившиц, В. Р., Бурштейн, Л. М., Курчиков, А. Р. (2021). Оценка начальных и прогнозных (перспективных и прогнозируемых) геологических и извлекаемых ресурсов нефти Западно-Сибирской нефтегазоносной провинции и их структуры. Геология и геофизика, 62(5), 711–726.
- Кулешова, Л. С., Мухаметшин, В. Ш. (2022). Поиск и обоснование применения инновационных методов добычи углеводородов в осложненных условиях. SOCAR Proceedings, SI1, 71–79.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2022). Повышение эффективности выработки запасов залежей нижнего мела Западной Сибири с использованием методов увеличения нефтеотдачи. SOCAR Proceedings, SI1, 9-18.
- Suleimanov, B. A., Ismailov, F. S., Dyshin, O. A., Veliyev, E. F. (2016). Selection methodology for screening evaluation of EOR methods. Petroleum Science and Technology, 34(10), 961-970.
- Михайлов, Н. Н. (2011). Петрофизическое обеспечение новых технологий доизвлечения остаточной нефти из техногенно измененных залежей. Каротажник, 7(205), 126–137.
- Мухаметшин, В. Ш. (2022). Управление заводнением залежей нефти в карбонатных коллекторах. SOCAR Proceedings, SI1, 38–44.
- Хисамиев, Т. Р., Баширов, И. Р., Мухаметшин, В. Ш. и др. (2021). Результаты оптимизации системы разработки и повышения эффективности выработки запасов карбонатных отложений турнейского яруса Четырманского месторождения. SOCAR Proceedings, SI2, 131–142.
- Лысенко, В. Д. (2009). Разработка нефтяных месторождений. Эффективные методы. Москва: Недра-Бизнесцентр.
- Vishnyakov, V. V., Suleimanov, B. A., Salmanov, A. V., Zeynalov, E. B. (2019). Primer on enhanced oil recovery. Gulf Professional Publishing.
- Сулейманов, Б. А. (2022). Теория и практика увеличения нефтеотдачи пластов. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Мухаметшин, В. Ш. (2022). Экспресс-оценка коэффициента извлечения нефти при разработке залежей в карбонатных коллекторах на естественных режимах. SOCAR Proceedings, SI1, 27–37.
- Гасумов, Э. Р., Гасумов, Р. А. (2020). Управление инновационными рисками при выполнении геолого-технических (технологических) мероприятий на нефтегазовых месторождениях. SOCAR Proceedings, 2, 8–16.
- Грищенко, В. А., Циклис, И. М., Мухаметшин, В. Ш., Якупов, Р.Ф. (2021). Методические подходы к повышению эффективности системы заводнения на поздней стадии разработки. SOCAR Proceedings, SI2, 161–171.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Vishnyakov, V. V. (2022). Nanocolloids for petroleum engineering: Fundamentals and practices. John Wiley & Sons.
- Хабибрахманов, А. Г., Зарипов, А. Т., Хакимзянов, И. Н. и др. (2017). Оценка эффективности уплотнения сетки скважин на низкопроницаемых карбонатных коллекторах (на примере месторождений Республики Татарстан). Казань: Слово.
- Грищенко, В. А., Рабаев, Р. У., Асылгареев, И. Н. и др. (2021). Методический подход к определению оптимальных геолого-технологических характеристик при планировании ГРП на многопластовых объектах. SOCAR Proceedings, SI2, 182-191.
- Rzayeva, S. J. (2020). Selective insulation of water flows in a well based on the use of production waste. SOCAR Procеedings, 3, 118–125.
- Suleimanov, B. A. , Veliyev, E. F. , Naghiyeva, N. V. (2020) Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В. Ш., Бахтизин, Р. Н., Шешдиров, Р. И. (2021). Определение объемного коэффициента сетки скважин для оценки конечного коэффициента нефтеизвлечения при разработке залежей нефти горизонтальными скважинами. SOCAR Proceedings, 2, 47–53.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F. , Naghiyeva, N. V. (2021) Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(1), 2150038.
- Велиев, Э. Ф. (2022). Применение смягченной воды для улучшения эффективности мицеллярного заводнения. Scientific Petroleum, 2, 52-56.
- Мухаметшин, В. Ш., Хакимзянов, И. Н., Бахтизин, Р. Н., Кулешова, Л. С. (2021). Дифференциация и группирование сложнопостроенных залежей нефти в карбонатных коллекторах в решении задач управления разработкой. SOCAR Proceedings, SI1, 88–97.
- Shen R., Lei, X., Guo, H. K., et al. (2017). The influence of pore structure on water flow in rocks from the Beibu Gulf oil field in China. SOCAR Proceedings, 3, 32–38.
- Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В. Ш., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Обоснование необходимости учета интерференции между скважинами при разряжении сетки скважин на пашийском горизонте Бавлинского месторождения. SOCAR Proceedings, SI1, 77–87.
- Brooks, R. H., Corey, A. T. (1964). Hydraulic properties of porous media. Vol. 3. Hydrology. Colorado State University.
- Adams, S. J., Van den Oord, R. J. (1993). Capillary pressure and saturation-height functions. Report EP 93-0001, SIPM BV.
- Grishchenko, V. A., Mukhametshin, V. Sh., Rabaev, R. U. (2022) Geological structure features of carbonate formations and their impact on the efficiency of developing hydrocarbon deposits. Energies, 15(23), 9002.
- Bakker, G. G., Lippincott, R. G. (2004). Overvier of petrophysics. Shell Open University.
- Ахметов, Р. Т., Кулешова, Л. С., Мухаметшин, В. В. и др. (2022). Обоснование модели абсолютной проницаемости с учетом фактора извилистости поровых каналов по данным капилляриметрических исследований. SOCAR Proceedings, SI1, 1-8.
- Дмитриев, Н. М., Максимов, В. М., Михайлов, Н. Н., Кузьмичев, А. Н. (2015). Экспериментальное изучение фильтрационных свойств анизотропных коллекторов углеводородного сырья. Бурение и нефть, 11, 6–9.
- Chizhov, A. P., Andreev, V. E., Mukhametshin, V. V., Kuleshova, L. S. (2020). Approbation of the system technology for improving well drilling under difficult mining conditions of Bashkortostan fields. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 952, 012039.
- Котяхов, Ф. И. (1977). Физика нефтяных и газовых коллекторов. Москва: Недра.
- Ахметов, Р. Т., Кулешова, Л. С., Рабаев, Р. У. и др. (2021). Плотность распределения фильтрующих поровых каналов пластов-коллекторов Западной Сибири. SOCAR Proceedings, SI2, 221–228.
- Akhmetov, R. T., Mukhametshin, V. V., Kuleshova, L. S., et al. (2020). The choice of the correlating function of capillary pressure curves under conditions of reservoirs in Western Siberia. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 905, 012095.
- Михайлов, Н. Н. (1992). Остаточное нефтенасыщение разрабатываемых пластов. Москва: Недра.
- Mukhametshin, V. V., Kuleshova, L. S. (2020). On the use of geophysical research data aiming to increase the efficiency impact on the bottomhole zone of wells. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 905, 012084.
- Тульбович, Б. И. (1979). Методы изучения пород-коллекторов нефти и газа. Москва: Недра.
- Batalov, D. A., Andreev, V. E., Mukhametshin, V. V., Kuleshova, L. S. (2021). Development regulation of oil and gas reservoirs based on effective geological and geophysical information. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 1064, 012055.
- Михайлов, Н. Н., Гурбатова, И. П., Моторова, К. А., Сечина, Л. С. (2016). Новые представления о смачиваемости коллекторов нефти и газа. Нефтяное хозяйство, 7, 80–85.
- Ахметов, Р. Т., Кулешова, Л. С., Велиев, Э. Ф. и др. (2022). Обоснование аналитической модели гидравлической извилистости поровых каналов коллекторов Западной Сибири по данным капиллярных исследований. Известия ТПУ. Инжиниринг георесурсов, 333(7), 86–95.
- Михайлов, Н. Н., Сечина, Л. С., Савочкина, К. А. (2011). Влияние адсорбированных углеводородов на физико-химическую активность заглинизированных коллекторов. Каротажник, 7, 173–179.
- Gazizov, R. R., Chizhov, A. P., Andreev, V. E., et al. (2021). Oil and gas well drilling technology based on the system approaches and the results of application. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 1064, 012059.
- Ахметов, Р. Т., Маляренко, А. М., Кулешова, Л. С. др. (2021). Количественная оценка гидравлической извилистости коллекторов нефти и газа Западной Сибири на основе капилляриметрических исследований. SOCAR Proceedings, 2, 77–84.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300888
E-mail: vv@of.ugntu.ru
R. A. Qasımov1, E. R. Qasımov2
1Şimali Qafqaz Federal Universiteti, Stavropol, Rusiya; 2Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti, Bakı, Azərbaycan
Üfüqi buruqlu qaz quyularında su axınının məhdudlaşdırılması üçün texniki və texnoloji həllər
Məqalədə anormal aşağı lay təzyiqləri şəraitində qaz quyularına suyun daxil olması səbəblərinin əsas qrupları nəzərdən keçirilir. Tam suvarma ilə əlaqədar quyunun istismardan çıxarılana qədər keçdiyi əsas mərhələlərin şərti olaraq ayrılması üçün yanaşmalar təsvir edilmişdir. Horizontal quyuya malik qaz quyularında su axınının məhdudlaşdırılması probleminin iki müxtəlif həll yolu nəzərdən keçirilir. Su anbarının su basmış hissəsini təcrid etmək üçün ən perspektivli texniki və texnoloji həllər nəzərdən keçirilir. Qeyd edilir ki, faza keçiriciliyi dəyişdiricilərindən istifadə etməklə suyun daxil olmasını məhdudlaşdırmaq üçün təklif olunan fiziki-kimyəvi üsul, o cümlədən HWC səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə artdıqda və quyunun suvarılması ehtimalı yüksək olduqda daha etibarlıdır. Formanın səmərəli işlənməsi və ən yaxşı göstəriciyə nail olmaq üçün layda dəyişdirici ekranın minimum quraşdırma dərinliyini təyin etmək üçün riyazi hesablamalar təklif olunur ki, bu da texniki nəticənin əldə edilməsini təmin edir. Su axınının qarşısının alınması üçün dəyişdirici tərkibin parametrləri və qaz quyularına su axınının qarşısını almaq üçün parametrlərin müəyyən edilməsi qaydası verilmişdir. Qaz quyularında su axınının məhdudlaşdırılması texnologiyasının dib lay zonasının ilkin bloklanması ilə tətbiqinin bəzi nəticələri nəzərdən keçirilir.
Açar sözlər: quyu; sulaşma; təzyiq; suyun daxilolma məhdudiyyətləri; GCF; üsul; tərkib.
Məqalədə anormal aşağı lay təzyiqləri şəraitində qaz quyularına suyun daxil olması səbəblərinin əsas qrupları nəzərdən keçirilir. Tam suvarma ilə əlaqədar quyunun istismardan çıxarılana qədər keçdiyi əsas mərhələlərin şərti olaraq ayrılması üçün yanaşmalar təsvir edilmişdir. Horizontal quyuya malik qaz quyularında su axınının məhdudlaşdırılması probleminin iki müxtəlif həll yolu nəzərdən keçirilir. Su anbarının su basmış hissəsini təcrid etmək üçün ən perspektivli texniki və texnoloji həllər nəzərdən keçirilir. Qeyd edilir ki, faza keçiriciliyi dəyişdiricilərindən istifadə etməklə suyun daxil olmasını məhdudlaşdırmaq üçün təklif olunan fiziki-kimyəvi üsul, o cümlədən HWC səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə artdıqda və quyunun suvarılması ehtimalı yüksək olduqda daha etibarlıdır. Formanın səmərəli işlənməsi və ən yaxşı göstəriciyə nail olmaq üçün layda dəyişdirici ekranın minimum quraşdırma dərinliyini təyin etmək üçün riyazi hesablamalar təklif olunur ki, bu da texniki nəticənin əldə edilməsini təmin edir. Su axınının qarşısının alınması üçün dəyişdirici tərkibin parametrləri və qaz quyularına su axınının qarşısını almaq üçün parametrlərin müəyyən edilməsi qaydası verilmişdir. Qaz quyularında su axınının məhdudlaşdırılması texnologiyasının dib lay zonasının ilkin bloklanması ilə tətbiqinin bəzi nəticələri nəzərdən keçirilir.
Açar sözlər: quyu; sulaşma; təzyiq; suyun daxilolma məhdudiyyətləri; GCF; üsul; tərkib.
Ədəbiyyat siyahısı
- Гейхман, М. Г., Зозуля, Г. П., Кустышев, А. В. и др. (2009). Теория и практика капитального ремонта газовых скважин в условиях пониженных пластовых давлений. Москва: ИРЦ Газпром.
- Gasumov, R. A., Gasumov, E. R. (2022). Assessment of the feasibility of transferring production wells to the workover stage. SOCAR Proceedings, 4, 35-44.
- Шайдуллин, В. А., Нигматуллин, Т. Э., Магзумов, Н. Р. и др. (2021). Обзор перспективных технологий водоизоляции в газовых скважинах. Нефтегазовое дело, 19(1), 51-60.
- Gasumov, R. A., Minchenko, Yu. S., Gasumov, E. R. (2022). Development of technological solutions for reliable killing of wells by temporarily blocking a productive formation under ALRP conditions (on the example of the Cenomanian gas deposits). Notes of the Mining Institute, 258, 895-905.
- Абдуллаев, В. Дж., Велиев, Р. Г., Рябов и др. (2023). Применение гелеобразующих составов для ограничения водопритока на месторождениях Узбекистана. SOCAR Proceedings, 1, 68-73.
- Сулейманов, Б. А., Фейзуллаев, Х. А. (2023). Моделирование изоляции водопритоков при разработке слоисто-неоднородных нефтяных пластах. SOCAR Proceedings, 1, 43-50.
- Сулейманов, Б. А., Гурбанов, А. Г., Тапдыгов, Ш. З. (2022). Изоляция водопритока в скважину термоактивной гелеобразующей композицией. SOCAR Proceedings, 4, 21-26.
- Suleimanov, B. A., Feyzullayev, Kh. A., Abbasov, E. M. (2019). Numerical simulation of water shut-off performance for heterogeneous composite oil reservoirs. Applied and Computational Mathematics, 18(3), 261-271.
- Ахмад Ф. Ф., Гайбалыев Г. Г. (2022) Интенсификации притока нефти путём изоляции притоков воды в призабойной зоне. Scientific Petroleum, 2, 23-27.
- Гаибова, А. Г., Аббасов, М. M. (2022). Исследования инновационного водо-изоляционного состава на основе карбамид-формальдегидной смолы. Scientific Petroleum, 2, 35-39.
- İbrahimov, X. M., Qurbanov, A. Q., Kazımov, F. K., Əkbərova, A. F. (2022). Lay sularının selektiv təcridi üçün geləmələgətirici kompozisiyanın işlənməsi və laborator tədqiqi. Scientific Petroleum, 2, 40-46.
- Ваганов, Е. В., Томская, В. Ф., Альшейхли, М. Д-З. (2020). Обзорно-аналитические исследования технологий ограничения водопритоков газовых залежей. Нефть и газ: опыт и инновации, 4(1), 32-41.
- Блажевич, В. А., Стрижков, В. А. (1981). Проведение РИР в скважинах в сложных гидродинамических условиях. Москва: ВНИИОЭНГ.
- Гасумов, Р. А., Егорова, Е. В., Минченко, Ю. С., Шемелина, О. Н. (2022). Обоснование технологии временного блокирования продуктивного пласта в условиях потенциально поглощающих газоносных объектов. В сборнике: Новейшие технологии освоения месторождений углеводородного сырья и обеспечение безопасности экосистем Каспийского шельфа. Материалы XIII Международной научно-практической конференции. Астрахань: АГТУ.
- Cao, Z., Vlachogiannis, M., Bontozoglou, V. (2013). Experimental evidence for a short-wave global mode in film flow along periodic corrugations. Journal of Fluid Mechanics, 718, 304–320.
- Gasumov, R. A., Gasumov, R. (2023). Mathematical model for injection of viscoelastic compositions into the productive formation. Bulletin of the Tomsk Polytechnic University. Geo Аssets Engineering, 334(03), 218-228.
- Гасумов, Р. А., Перейма, А. А., Дубенко, В. Е. (1996). Способ изоляции притока подошвенной воды в газовых скважинах в условиях аномально низких пластовых давлений. Патент РФ 2121569.
- Гасумов, Р. А., Гасумов, Э. Р. (2020). Математическая модель для расчёта процессов самозадавливания насосно-компрессорных труб жидкостью с помощью продувки скважин. Нефтепромысловое дело, 8(620), 46-51.
- Маскет, М. (2004). Течение однородных жидкостей в пористой среде. Москва: Ижевск: ИКИ. (Киров: Дом печати-Вятка).
- Dmitruk, V. (2010). Water flow restriction in Cenomanian gas fields: testing new technology. Oil and Gas Journal Russia, 6, 34–38.
- Dalrymple, D., Gutierrez, M., Vasquez, J., Eoff, L. (2007). Results of advanced technology utilization in selective water reduction. Proceedings of the Fifty-Fourth Annual Southwestern Petroleum Short Course. Houston: Halliburton Energy Services Publication.
- Мамчистова, Е. И., Звягин, Е. М., Гусьо, М. и др. (2015). Мероприятия по ограничению притока пластовых вод и повышению продуктивности скважин. Научный форум. Сибирь, 1, 53-55.
- Переверзев, С. А. (2010). Ограничение водопритока в скважинах тюменских отложений Восточно-Сургутского месторождения применением гидрофобизирующих кислотных составов. Нефтяное хозяйство,10, 64-67.
- Nguyen, P. D., Ingram, S. R., Gutierrez, M. (2007). Maximizing well productivity through water and sand management — a combined treatment. SPE-106592-MS. In: SPE Production and Operations Symposium. Oklahoma City,
- Каушанский, Д. А., Демьяновский, В. Б., Цицорин, А. И., Москвичев, В. Н. (2013). Ограничение водопритока в субгоризонтальных газовых скважинах без глушения. Время колтюбинга, 3(045), 44-47.
- Темиров, В. Г., Саркаров, Т. Э. (2021). Ликвидация водопескопроявлений в условиях разработки обводненных участков нефтегазоконденсатных месторождений сеноманской залежи Большого Уренгоя. Горный информационно-аналитический бюллетень, 3-1, 276-283.
- Савастюк, С. С., Атнюков, Н. Е, Демчук, А. К. и др. (2021). Технология водоизоляции без глушения скважины с применением надувного пакера и кремнийорганического состава «Пласт-СТ» на скважинах Губкинского месторождения. Газовая промышленность, 5(816), 20-22.
- Гасумов, Р. А., Осадчая, И. Л., Гасумов, Э. Р., Першин, И. М. (2019). Возникновение флюидопроявляющих каналов в зацементированном пространстве скважин. Нефтепромысловое дело, 10, 37-42.
- Гасумов, Р. А., Гасумов, Э. Р. (2020). Расчёт процессов периодических продувок самозадавливающихся газовых скважин. Строительство нефтяных и газовых скважин на суше и на море, 1(337), 49-55.
- Ермоленко, И. Ю., Садыхов, У. К. (2016). Анализ методов ограничения водопритоков на месторождениях Западной Сибири. Академический журнал Западной Сибири, 3(64), 49-51.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300889
E-mail: e.gasumov@gmail.com
V. A. Qrişenko1,2, V.Ş. Muxametşin1, L.S. Kuleşova1, A.R. Qaripov2, D.P. Çemezov3, A.X. Qabzalilova1
1Ufa Dövlət Neft Texniki Universitetinin Neft və Qaz İnstitutu (Oktyabrski filialı), Rusiya; 2«RN-BaşNİPİneft» MMC, Ufa, Rusiya; 3Ufa Dövlət Neft Texniki Universiteti, Ufa, Rusiya
Aşağı keçiricilikli qeyri-bircins kollektorlara aid edilən çətinçıxarılabilən qalıq neft ehtiyatlarının çıxarılması üçün optimal strategiyanın seçilməsi
Təqdim olunan məqalədə müzakirə olunan problem pisləşmiş filtrasiya-həcm xüsusiyyətləri ilə – kollektorların aşağı keçiriciliyi və əlaqədarlığı, qum cisimlərinin yüksək ayrılması, dəyişkənliyi və fasiləlikliyi ilə xarakterizə olunan yataqlardan neft ehtiyatlarının çıxarılmasının mürəkkəbliyinə aiddir. Əhəmiyyətli sahəvi paylanmaya malik obyektlərdən birinin timsalında ehtiyatların işlənmə səmərəliliyinin təhlili, habelə proxy-modelləşdirmənin nəticələri əsasında işlənmə sisteminin optimal xarakteristikalarının seçilməsi məsələsi öyrənilmişdir. Nəticə etibarı ilə müəyyən edilmişdir ki, nəzərə alınan şərtlər üçün neft hasilatı prosesinə müsbət təsiri istismar quyu şəbəkəsinin sıxlığı göstərir. Bu halda hasilatın səmərəliliyinin saxlanılması üçün mütləq şərt sulaşdırma sisteminin sərtliyinin qorunmasıdır. Nəzərdən keçirilən şəraitlərdə ehtiyatların çıxarılması üçün optimal sistem üfüqi hasilat və maili-istiqamətli vurucu quyulardan ibarət sistemdir. Qəbul edilmiş nəticələrə əsasən, quyu şəbəkəsinin sıxlaşdırılması üçün potensial sahələrin müəyyənləşdirilməsi metodikası hazırlanmışdır ki, bu da qalıq ehtiyatların həm işlənmə dərəcəsini, həm də tempini yüksəltməyə imkan verir.
Açar sözlər: aşağı keçiricilikli laylar; çətinçıxarılabilən ehtiyatlar; qazıma; neftçıxarma əmsalı.
Təqdim olunan məqalədə müzakirə olunan problem pisləşmiş filtrasiya-həcm xüsusiyyətləri ilə – kollektorların aşağı keçiriciliyi və əlaqədarlığı, qum cisimlərinin yüksək ayrılması, dəyişkənliyi və fasiləlikliyi ilə xarakterizə olunan yataqlardan neft ehtiyatlarının çıxarılmasının mürəkkəbliyinə aiddir. Əhəmiyyətli sahəvi paylanmaya malik obyektlərdən birinin timsalında ehtiyatların işlənmə səmərəliliyinin təhlili, habelə proxy-modelləşdirmənin nəticələri əsasında işlənmə sisteminin optimal xarakteristikalarının seçilməsi məsələsi öyrənilmişdir. Nəticə etibarı ilə müəyyən edilmişdir ki, nəzərə alınan şərtlər üçün neft hasilatı prosesinə müsbət təsiri istismar quyu şəbəkəsinin sıxlığı göstərir. Bu halda hasilatın səmərəliliyinin saxlanılması üçün mütləq şərt sulaşdırma sisteminin sərtliyinin qorunmasıdır. Nəzərdən keçirilən şəraitlərdə ehtiyatların çıxarılması üçün optimal sistem üfüqi hasilat və maili-istiqamətli vurucu quyulardan ibarət sistemdir. Qəbul edilmiş nəticələrə əsasən, quyu şəbəkəsinin sıxlaşdırılması üçün potensial sahələrin müəyyənləşdirilməsi metodikası hazırlanmışdır ki, bu da qalıq ehtiyatların həm işlənmə dərəcəsini, həm də tempini yüksəltməyə imkan verir.
Açar sözlər: aşağı keçiricilikli laylar; çətinçıxarılabilən ehtiyatlar; qazıma; neftçıxarma əmsalı.
Ədəbiyyat siyahısı
- Дмитриевский, А. Н., Еремин, Н. А., Сафарова, Е. А., Столяров, В. Е. (2022). Внедрение комплексных научно-технических программ на поздних стадиях эксплуатации нефтегазовых месторождений. SOCAR Proceedings, SI2, 1–8.
- Конторович, А. Э., Бурштейн, Л. М., Лившиц, В. Р., Рыжкова, С. В. (2019). Главные направления развития нефтяного комплекса России в первой половине XXI века. Вестник Российской академии наук, 89(11), 1095-1104.
- Муслимов, Р. Х. (2014). Нефтеотдача: прошлое, настоящее, будущее (оптимизация добычи, максимизация КИН). Казань: ФЭН.
- Яртиев, А. Ф., Хакимзянов, И. Н., Петров, В. Н., Идиятуллина, З. С. (2016). Совершенствование технологий по выработке запасов нефти из неоднородных и сложнопостроенных коллекторов Республики Татарстан. Казань: Ихлас.
- Мухаметшин, В. В., Бахтизин, Р. Н., Кулешова, Л. С. и др. (2021). Скрининг и оценка условий эффективного применения методов увеличения нефтеотдачи высокообводненных залежей с трудноизвлекаемыми запасами. SOCAR Proceedings, SI2, 48-56.
- Economides, J. M., Nolte, K. I. (2000). Reservoir stimulation. West Sussex, England: John Wiley and Sons.
- Абызбаев, И. И., Андреев, В. Е. (2005). Прогнозирование эффективности физико-химического воздействия на пласт. Нефтегазовое дело, 3, 167-176.
- Грищенко, В. А., Гареев, Р. Р., Циклис, И. М. и др. (2021). Расширение круга льготируемых объектов, содержащих трудноизвлекаемые запасы нефти. SOCAR Proceedings, SI2, 8-18.
- Alimkhanov, R., Samoylova I. (2014, October). Application of data mining tools for analysis and prediktion of hydraulic fracturing efficiency for the BV8 reservoir of the Povkh oil field. SPE-171332-MS. In: SPE Russian oil and gas exploration & Production technical conference and exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Грищенко, В. А., Асылгареев, И. Н., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Методический подход к мониторингу эффективности использования ресурсной базы при разработке нефтяных месторождений. SOCAR Proceedings, SI2, 229-237.
- Vishnyakov, V. V., Suleimanov, B. A., Salmanov, A. V., Zeynalov, E. B. (2019). Primer on enhanced oil recovery. Gulf Professional Publishing.
- Сулейманов, Б. А. (2022). Теория и практика увеличения нефтеотдачи пластов. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Потехин, Д. В., Путилов, И. С., Галкин, С. В. (2022). Методологическое обеспечение контроля подтверждаемости геолого-гидродинамических моделей и прогнозных дебитов по результатам эксплуатационного бурения скважин. SOCAR Proceedings, SI2, 65–71.
- Мухаметшин, В. Ш., Хакимзянов, И. Н. (2021). Особенности группирования низкопродуктивных залежей нефти в карбонатных коллекторах для рационального использования ресурсов в пределах Урало-Поволжья. Записки Горного института, 252, 896-907.
- Грищенко, В. А., Позднякова, Т. В., Мухамадиев, Б. М. и др. (2021). Повышение эффективности разработки залежей нефти в карбонатных коллекторах на примере турнейского яруса. SOCAR Proceedings, SI2, 238-247.
- Grishchenko, V. A., Mukhametshin, V. Sh., Rabaev, R. U. (2022) Geological structure features of carbonate formations and their impact on the efficiency of developing hydrocarbon deposits. Energies, 15(23), 9002.
- Велиев, Н. A., Джамалбеков, M. A., Ибрагимов, X. M., Гасанов, И. Р. (2021). О перспективах применения СО2 для повышения нефтеотдачи на месторождениях Азербайджана. SOCAR Proceedings, 1, 83–89.
- Велиев, Э. Ф., Алиев, А. А., Маммедбейли, Т. Е. (2021). Применение машинного обучения для прогнозирования эффективности внедрения технологий борьбы с конусообразованием. SOCAR Procceedings, 1, 104-113.
- Якупов, Р. Ф., Рабаев, Р. У., Мухаметшин, В. В. и др. (2022). Анализ эффективности реализуемой системы разработки, бурения горизонтальных скважин и проведения ГТМ в условиях карбонатных отложений турнейского яруса Знаменского нефтяного месторождения. SOCAR Proceedings, 4, 97-106.
- Мухаметшин, В. Ш., Шайдуллин, В. А., Султанов, Ш. Х. и др. (2022). Оценка влияния жидкостей глушения на фильтрационно-емкостные свойства продуктивных отложений на основе лабораторных исследований образцов керна. SOCAR Proceedings, 4, 87–96.
- Грищенко, В. А., Циклис, И. М., Мухаметшин, В. Ш., Якупов, Р. Ф. (2021). Методические подходы к повышению эффективности системы заводнения на поздней стадии разработки. SOCAR Proceedings, SI2, 161-171.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2022). Повышение эффективности выработки запасов залежей нижнего мела Западной Сибири с использованием методов увеличения нефтеотдачи. SOCAR Proceedings, SI1, 9-18.
- Мухаметшин, В. Ш. (2022). Экспресс-оценка коэффициента извлечения нефти при разработке залежей в карбонатных коллекторах на естественных режимах. SOCAR Proceedings, SI1, 27-37.
- Мухаметшин, В. В. (2021). Повышение эффективности управления разработкой залежей Западно-Сибирской нефтегазоносной провинции на основе дифференциации и группирования. Геология и геофизика, 62(12), 1672–1685.
- Кулешова, Л. С., Мухаметшин, В. Ш. (2022). Поиск и обоснование применения инновационных методов добычи углеводородов в осложненных условиях. SOCAR Proceedings, SI1, 71-79.
- Suleimanov, B. A., Ismailov, F. S., Dyshin, O. A., Veliyev, E. F. (2016). Selection methodology for screening evaluation of EOR methods. Petroleum Science and Technology, 34(10), 961-970.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2019). Обоснование систем заводнения низкопродуктивных залежей нефти в условиях ограниченного объема информации. SOCAR Procеedings, 2, 16–22.
- Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В. Ш., Бахтизин, Р. Н., Шешдиров, Р. И. (2021). Определение объемного коэффициента сетки скважин для оценки конечного коэффициента нефтеизвлечения при разработке залежей нефти горизонтальными скважинами. SOCAR Proceedings, 2, 47-53.
- Webb, K. J., Black, C. J. J., Tjetland, G. (2005). A laboratory study investigating methods for improving oil recovery in carbonates. IPTC-10506-MS. In: International Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Байков, В. А., Буранов, И. М., Латыпов, И. Д. и др. (2013). Контроль развития техногенных трещин авто-ГРП при ППД на месторождениях ООО «РН-Юганскнефтегаз». Нефтяное хозяйство, 11, 30–32.
- Латыпов, И. Д., Борисов, Г. А., Хайдар, А. М. и др. (2011). Переориентация азимута трещины повторного ГРП на месторождениях ООО «РН-Юганскнефтегаз». Нефтяное хозяйство, 6, 34–38.
- Мальцев, В. В., Асмандияров, Р. Н., Байков, В. А. и др. (2012). Исследование развития трещин авто-ГРП на опытном участке Приобского месторождения с линейной системой разработки. Нефтяное хозяйство, 5, 70–73.
- Базыров, И. Ш. (2019). Расчёт эволюции давления авто-ГРП с помощью трехмерного геомеханического моделирования. Тезисы докладов XI молодежной конференции по математическому моделированию и информационным технологиям СМИТ 2019.
- Davletbaev, A., Asalkhuzina, G., Ivaschenko, D., et al. (2015). Methods of research for the development of spontaneous growth of induced fractures during flooding in low permeability reservoirs. SPE-176562-MS. In: SPE Russian Petroleum Technology Conference, Moscow, Russia. Society of Petroleum Engineers.
- Агишев, Э. Р., Дубинский, Г. С., Мухаметшин, В. В. и др. (2022). Прогнозирование параметров трещины гидроразрыва пласта на основе исследования геомеханики породы-коллектора. SOCAR Proceedings, 4, 107–116.
- Стабинскас, А. П., Султанов, Ш. Х., Мухаметшин, В. Ш. и др. (2021). Эволюция жидкости гидроразрыва пласта: от гуаровых систем к синтетическим геллирующим полимерам. SOCAR Proceedings, SI2, 172-181.
- Хатмуллин, И. Ф., Хатмуллина, Е. И., Хамитов, А. Т. и др. (2015). Идентификация слабо выработанных зон на месторождениях с трудноизвлекаемыми запасами. Нефтяное хозяйство, 1, 74-79.
- Фаттахов, И. Г., Кулешова, Л. С., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Комплексирование результатов моделирования ГРП при проведении гибридных кислотно-пропантных обработок и при одновременной инициации трещины ГРП в разделенных интервалах. SOCAR Proceedings, SI2, 103-111.
- Гимазов, А. А., Байзигитова, А. В., Бикбулатов, С. М. и др. (2010). Построение прокси-модели для расчета уровней добычи нефти в подгазовых зонах пласта. Нефтяное хозяйство, 9, 28–31.
- Грищенко, В. А., Пожиткова, С. С., Мухаметшин, В. Ш., Якупов, Р. Ф. (2021). Прогноз обводненности после оптимизации глубинно-насосного оборудования на основе характеристик вытеснения. SOCAR Proceedings, SI2, 143-151.
- Савельев, В. А., Токарев, М. А., Чинаров, А. С. (2008). Геолого-промысловые методы прогноза нефтеотдачи. Ижевск: Удмуртский университет.
- Грищенко, В. А., Харисов, М. Н., Рабаев, Р. У. и др. (2022). Решение уравнения материального баланса в условиях неопределенности методом генетической оптимизации. SOCAR Proceedings, 4, 63–69.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020) Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Велиев, Э. Ф. (2022). Применение смягченной воды для улучшения эффективности мицеллярного заводнения. Scientific Petroleum, 2, 52-56.
- Сулейманов, Б. А., Рзаева, С. Дж., Ахмедова, У. Т. (2021). Теоретические и практические основы применения газированных биосистем при интенсификации добычи нефти. SOCAR Proceedings, 3, 36–44.
- Suleimanov, B. A., Rzayeva, S. C., Akberova, A. F., Akhmedova, U. T. (2022). Self-foamed biosystem for deep reservoir conformance control. Petroleum Science and Technology, 40(20), 2450-2467.
- Рзаева, С. Дж. (2021). Использование биологически активных рагентов в методах интенсификации добычи нефти. Scientific Petroleum, 1, 31-36.
- Mardashov, D.V., Rogachev, M.K., Zeigman, Yu.V., & Mukhametshin, V.V. (2021). Well killing technology before workover operation in complicated conditions. Energies, 14(3), 654, 1-15.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300890
E-mail: vsh@of.ugntu.ru
M. M. Vəliyev1, V. V. Muxametşin1, D. V. Pridannikov2, L. S. Kuleşova1, L. M. Yeremeyeva1, N. A. Vorosina1
1Ufa Dövlət Neft Texniki Universitetinin Neft və Qaz İnstitutu (Oktyabrski filialı), Rusiya; 2«Vyetsovpetro» BM, Vunqtau, Vyetnam
«Ağ pələng» yatağındakı quyuların quyudibi zonalarının termokimyəvi işlənməsi üsulunun tətbiqinin bəzi aspektləri
Məqalədə quyuların quyudibi zonalarının termokimyəvi üsulla işləməsinin tətbiq sahəsi, termiki üsulların təsnifatı və onların effektivliyi, laylara termiki təsirinin müxtəlif növləri (istilik-buxar isitməsi, isti suyun, su buxarının, qaz-su qarışıqlarının, müxtəlif kimyəvi tərkiblərin vurulması və s.) göstərilmişdir. «Ağ Pələng» yatağında quyuların məhsuldarlığının artırılması üçün tərkibində metal maqnezium tozu, xlor turşusu və digər köməkçi materiallar olan termokimyəvi tərkiblə quyuların quyudibi zonasının işlənməsi məqsədi ilə tətbiq olunan termokimyəvi təsirin fiziki-kimyəvi mahiyyəti ətraflı nəzərdən keçirilmişdir.
Açar sözlər: quyudibi zonaların işlənməsi; qumlu kollektor; termiki təsir; ekzotermik reaksiya; parafinsizləşdirmə; məhsuldar zona; layın quyudibi zonası.
Məqalədə quyuların quyudibi zonalarının termokimyəvi üsulla işləməsinin tətbiq sahəsi, termiki üsulların təsnifatı və onların effektivliyi, laylara termiki təsirinin müxtəlif növləri (istilik-buxar isitməsi, isti suyun, su buxarının, qaz-su qarışıqlarının, müxtəlif kimyəvi tərkiblərin vurulması və s.) göstərilmişdir. «Ağ Pələng» yatağında quyuların məhsuldarlığının artırılması üçün tərkibində metal maqnezium tozu, xlor turşusu və digər köməkçi materiallar olan termokimyəvi tərkiblə quyuların quyudibi zonasının işlənməsi məqsədi ilə tətbiq olunan termokimyəvi təsirin fiziki-kimyəvi mahiyyəti ətraflı nəzərdən keçirilmişdir.
Açar sözlər: quyudibi zonaların işlənməsi; qumlu kollektor; termiki təsir; ekzotermik reaksiya; parafinsizləşdirmə; məhsuldar zona; layın quyudibi zonası.
Ədəbiyyat siyahısı
- Дмитриевский, А. Н., Еремин, Н. А. (2015). Современная НТР и смена парадигмы освоения углеводородных ресурсов. Проблемы экономики и управления нефтегазовым комплексом, 6, 10-16.
- Земцов, Ю. В. (2016). Перспективные методы ОПЗ добывающих скважин месторождений Западной Сибири. Нефть. Газ. Новации, 7, 20-26.
- Газизов, А. Ш., Газизов, А. А., Кабиров, М. М., Ханнанов, Р. Г. (2008). Интенсификация добычи нефти в осложненных условиях. Казань: Центр инновационных технологий.
- Suleimanov, B. A., Ismailov, F. S., Dyshin, O. A., Veliyev, E. F. (2016). Selection methodology for screening evaluation of EOR methods. Petroleum Science and Technology, 34(10), 961-970.
- Сулейманов, Б. А., Рзаева, С. Дж., Ахмедова, У. Т. (2021). Теоретические и практические основы применения газированных биосистем при интенсификации добычи нефти. SOCAR Proceedings, 3, 36–44.
- Suleimanov, B. A., Rzayeva, S. J., Akhmedova, U. T. (2021). Self-gasified biosystems for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 35(27), 2150274.
- Suleimanov, B. A., Rzayeva, S. C., Akberova, A. F., Akhmedova, U. T. (2022). Self-foamed biosystem for deep reservoir conformance control. Petroleum Science and Technology, 40(20), 2450-2467.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2022). Повышение эффективности выработки запасов залежей нижнего мела Западной Сибири с использованием методов увеличения нефтеотдачи. SOCAR Proceedings, SI1, 9-18.
- Хисамов, Р. С., Орлов, Г. А., Мусабиров, М. Х. (2003). Концепция развития и рационального применения солянокислотных обработок скважин. Нефтяное хозяйство, 4, 43-45.
- Кулешова, Л. С., Мухаметшин, В. Ш. (2022). Поиск и обоснование применения инновационных методов добычи углеводородов в осложненных условиях. SOCAR Proceedings, SI1, 71-79.
- Велиев, Э. Ф. (2021). Полимерно-дисперсная система для изменения фильтрационных потоков в пласте. Prospecting and Development of Oil and Gas Fields, 1(78), 61–72.
- Велиев, Э. Ф. (2022). Применение смягченной воды для улучшения эффективности мицеллярного заводнения. Scientific Petroleum, 2, 52-56.
- Suleimanov, B. A., Latifov, Y. A., Veliyev, E. F., Frampton, H. (2018). Comparative analysis of the EOR mechanisms by using low salinity and low hardness alkaline water. Journal of Petroleum Science and Engineering, 162, 35-43.
- Гасумов, Э. Р., Гасумов, Р. А. (2020). Управление инновационными рисками при выполнении геолого-технических (технологических) мероприятий на нефтегазовых месторождениях. SOCAR Proceedings, 2, 8-16.
- Рабаев, Р. У., Чибисов, А. В., Котенев, А. Ю. и др. (2021). Математическое моделирование растворения карбонатных коллекторов и прогнозирование эффективности регулируемой солянокислотного воздействия. SOCAR Proceedings, 2, 40-46.
- Якупов, Р. Ф., Рабаев, Р. У., Мухаметшин, В. В. и др. (2022). Анализ эффективности реализуемой системы разработки, бурения горизонтальных скважин и проведения ГТМ в условиях карбонатных отложений турнейского яруса Знаменского нефтяного месторождения. SOCAR Proceedings, 4, 97-106.
- Агишев, Э. Р., Дубинский, Г. С., Мухаметшин, В. В. и др. (2022) Прогнозирование параметров трещины гидроразрыва пласта на основе исследования геомеханики породы-коллектора. SOCAR Proceedings, 4, 107–116.
- Mukhametshin, V. Sh., Tyncherov, K. T., Rakhimov, N. R. (2021). Geological and technological substantiation of waterflooding systems in deposits with hard-to-recover reserves. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 1064, 012068.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020). Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2021). Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(1), 2150038.
- Мухаметшин, В. Ш. (2022). Управление заводнением залежей нефти в карбонатных коллекторах. SOCAR Proceedings, SI1, 38-44.
- Фаттахов, И. Г., Кулешова, Л. С., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Комплексирование результатов моделирования ГРП при проведении гибридных кислотно-пропантных обработок и при одновременной инициации трещины ГРП в разделенных интервалах. SOCAR Proceedings, SI2, 103-111.
- Исмайлов, Ф. С., Ибрагимов, Х. М., Абдуллаева, Ф. Я. (2015). Оценка результатов использования биотехнологий на основе опыта воздействия на пласты месторождения «Бибиэйбат». SOCAR Proceedings, 2, 43-46.
- Грищенко, В. А., Рабаев, Р. У., Асылгареев, И. Н. и др. (2021). Методический подход к определению оптимальных геолого-технологических характеристик при планировании ГРП на многопластовых объектах. SOCAR Proceedings, SI2, 182-191.
- Кулешова, Л. С., Фаттахов, И. Г., Султанов, Ш. Х. и др. (2021). Опыт проведения многозонного кислотного ГРП на месторождении ПАО «Татнефть». SOCAR Proceedings, SI1, 68-76.
- Vishnyakov, V. V., Suleimanov, B. A., Salmanov, A. V., Zeynalov, E. B. (2019). Primer on enhanced oil recovery. Gulf Professional Publishing.
- Сулейманов, Б. А. (2022). Теория и практика увеличения нефтеотдачи пластов. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Лятифов, Я. А. (2021). Нестационарное воздействие термоактивной полимерной композицией для глубинного выравнивания профиля фильтрации. Scientific Petroleum, 1, 25-30. (Latifov, Y. A. (2021). Non-stationary effect of thermoactive polymer composition for deep leveling of filtration profile. Scientific Petroleum, 1, 25-30.)
- Malyarenko, A. M., Bogdan, V. A., Blinov, S. A. и др. (2021). Improving the reliability of determining physical properties of heterogeneous clay reservoir rocks using a set of techniques. Journal of Physics: Conference Series, 1753, 012074.
- Грищенко, В. А., Позднякова, Т. В., Мухамадиев, Б. М. и др. (2021). Повышение эффективности разработки залежей нефти в карбонатных коллекторах на примере турнейского яруса. SOCAR Proceedings, SI2, 238-247.
- Земцов, Ю. В. (2014). Развитие и совершенствование ремонтно-изоляционных работ на месторождениях Западной Сибири. Санкт-Петербург: Недра.
- Soloviev, N. N., Mukhametshin, V. Sh., Safiullina, A. R. (2020). Developing the efficiency of low-productivity oil deposits via internal flooding. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 952, 012064.
- Kadyrov, R. R., Mukhametshin, V. V., Galiullina, I. F., et al. (2020). Prospects of applying formation water and heavy brines derived therefrom in oil production and national economy. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 905, 012081.
- Сергиенко, В. Н. (2006). Технологии воздействия на призабойную зону пластов юрских отложений Западной Сибири. Санкт-Петербург: Недра.
- Mukhametshin, V. Sh. (2020). Rationale for the production of hard-to-recover deposits in carbonate reservoirs. IOP: Earth and Environmental Science (EES) (International Symposium «Earth sciences: history, contemporary issues and prospects»), 579, 012012.
- Хузин, Р. Р., Бахтизин, Р. Н., Андреев, В. Е. и др. (2021). Интенсификация добычи нефти методом гидравлического сжатия пласта. SOCAR Proceedings, SI1, 98-108.
- Зейгман, Ю. В., Сергеев, В. В., Аюпов, Р. Р. (2017). Классификация физико-химических методов интенсификации добычи нефти по механизму воздействия на пластовую систему. Геология, геофизика и разработка нефтяных и газовых месторождений, 1, 50-53.
- Грищенко, В. А., Асылгареев, И. Н., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Методический подход к мониторингу эффективности использования ресурсной базы при разработке нефтяных месторождений. SOCAR Proceedings, SI2, 229-237.
- Казакова, Л. В., Миков, А. И., Чабина, Т. В. и др. (2006). Опыт применения химических методов повышения нефтеотдачи пластов на месторождениях ТПП «Когалымнефтегаз». Материалы второй научно-практической конференции «Проблемы нефтегазового комплекса Западной Сибири и пути повышения его эффективности». Уфа: Монография.
- Мухаметшин, В. Ш., Хакимзянов, И. Н., Бахтизин, Р. Н., Кулешова, Л. С. (2021). Дифференциация и группирование сложнопостроенных залежей нефти в карбонатных коллекторах в решении задач управления разработкой. SOCAR Proceedings, SI1, 88-97.
- Мухаметшин, В. В., Бахтизин, Р. Н., Кулешова, Л. С. и др. (2021). Скрининг и оценка условий эффективного применения методов увеличения нефтеотдачи высокообводненных залежей с трудноизвлекаемыми запасами. SOCAR Proceedings, SI2, 48-56.
- Mukhametshin, V. Sh., Andreev, V. E., Yaskin S. A. (2020). Designing measures to increase oil recovery based on the identification and grouping of deposits. IOP: Earth and Environmental Science (EES) (International Symposium «Earth sciences: history, contemporary issues and prospects»), 579, 012013.
- Велиев, М. М., Бондаренко, В. А., Зунг Л. В. и др. (2019). Техника и технология добычи нефти на шельфе месторождений СП «Вьетсовпетро». Санкт-Петербург: Недра.
- Велиев, М. М. (2011). Экономическая эффективность методов интенсификации добычи нефти из залежей фундамента месторождений СП «Вьетсовпетро». Проблемы сбора, подготовки и транспорта нефти и нефтепродуктов, 3(85), 70-75.
- Велиев, М. М., Чан Ле Донг, Нгуен Фонг Хай. (2007). Выбор скважин месторождения «Белый Тигр» для воздействия на их призабойную зону. Проблемы и методы обеспечения надежности и безопасности систем транспорта нефти, нефтепродуктов и газа. Материалы научно-практической конференции в рамках VII Конгресса нефтегазопромышленников России и XV юбилейной международной специализированной выставки «Газ. Нефть. Технологии – 2007». Уфа: ИПТЭР.
- Иванов, А. Н., Ле Вьет Зунг, Велиев, М. М. (2010). Экономическая эффективность применения технологий увеличения нефтеотдачи терригенных залежей месторождения «Белый Тигр». Энергоэффективность. Проблемы и решения. Материалы 10-ой всероссийской научно-практической конференции в рамках X Российского энергетического форума. Уфа.
- Чан Ле Донг, Белянин, Г. Н., Мартынцив, О. Ф., Туан, Ф. А. (1996). Перспективы и основные направления работ по повышению нефтеотдачи на месторождении «Белый Тигр». Нефтяное хозяйство, 8, 66-68.
- Яковлев, Д. В., Гончаров, Е. В., Яворский, Б. Н. и др. (2001). Способ повышения продуктивности нефтяных и газовых скважин и скважинный нагреватель для его осуществления. Патент РФ 2168008.
- Bignelt, L. G. E. (1999). Electric heaters remove paraffin. Oil and Gas Journal, 28(26), 14.
- Powers, J. (1999). Removing paraffin deposition from well with electric heaters. Nature Petroleum News, 20, 27.
- Сургучев, М. Л., Горбунов, А. Т., Забродин, Д. П.и др. (1991). Методы извлечения остаточной нефти. Москва: Недра.
- Рузин, Л. М. (2005). Экспериментальное исследование методов термохимического воздействия на пласт. Нефтепромысловое дело, 2, 20-26.
- Сучков, Б. М. (2007). Температурные режимы работающих скважин и тепловые методы добычи нефти. Институт компьютерных технологий. Москва-Ижевск: НИЦ «Регулярная и хаотическая динамика».
- Исаев, А. А., Валеев, М. Д., Мингулов, И. Ш. и др. (2022). Экспериментальные исследования закачки теплоносителя на забой скважин через колонну полых штанг на залежах вязких нефтей. SOCAR Proceedings, SI1, 62-70.
- Bruce, F. (1948). Methods of paraffin removal. Wolrd Oil,
- Каменщиков, Ф. А., Сабиров, Г. И., Богомольный, Е. И., Садчиков, Г. С. (1991). Способ термохимической обработки призабойной зоны пласта. Авторское свидетельство СССР 16576288.
- Бойко, В. С., Купер, И. Н. (1991). Способ обработки призабойной зоны пласта. Авторское свидетельство 1657631.
- Плюснин, Г. В., Южанинов, П. М., Кобяков, Н. И. (1997). Способ термохимической обработки призабойной зоны пласта. Патент РФ № 95101814.
- Кудинов, В. И., Сучков Б. М. (1996). Методы повышения производительности скважин. Самара.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300891
E-mail: vv@of.ugntu.ru
М. Y. Xabibullin, V. Ş. Muxametşin, R. İ. Suleymanov
Ufa Dövlət Neft Texniki Universitetinin Neft və Qaz İnstitutu (Oktyabrski filialı), Rusiya
Laboratoriya və eksperimental tədqiqatlar əsasında istismar quyuları üçün qum əleyhinə süzgəclərin optimal seçimi
Tədqiqatın aktuallığı quyudibi zonaya yaxşı təmizlənmiş lay mayesinin daxil olmasının təmin edilməsi zəruriyyətindən irəli gəlir. Konstruksiyasında qum əleyhinə süzgəclər olan istismar quyuları ilə layın açılması zamanı onun açılma dərəcəsi və xarakteri ilə xarakterizə olunan, qoruyucu süzgəclərin konstruksiyaları ilə əsaslandırılan bəzi çatışmazlıqlar mövcuddur. Quyuda qum əleyhinə süzgəclərin rasional seçimi üçün quyu şəraitinin nəzərə alınması ilə eksperimental stend tədqiqatlarının aparılması lazımdır. Bu məsələnin yerinə yetirilməsi üçün mayenin qumla buraxıla bilən miqdarının; qarışıq mayenin süzülməsi zamanı süzgəcdən keçən qumların həcminin və qranulometrik vəziyyətinin; quyudibi zonadakı süxurların vəziyyətinin və quruluşunun dəyişilməsinin; süzgəcin elementləri ilə istismar kəməri arasındakı məsafənin qum əleyhinə süzgəcin işləmə qabiliyyətindən asılılığının təyin edilməsini təmin edən stend yaradılmışdır. Stendi təşkil edən əsas hissə dairəvi lay modelini təqlid edən kombinə edilmiş süzgəc novudur. Eksperimental tədqiqatların nəticələrinə əsasən, qum əleyhinə süzgəclərin optimal konstruksiyaları təklif edilmişdir. Seçim etmək üçün süzgəcin hidravlik parametrlərini nəzərə almaq lazımdır ki, bunu da həm açıq, həm də qoruyucu kəmər şəraitində istifadəsinə görə ən perspektivli hesab olunan məftil sarğılı bloklu və karkas-çubuqlu iki növ süzgəc elementlərinin stend tədqiqatlarını nəzərə almaqla müəyyən etmək olar.
Açar sözlər: süzülmə; maye; quyudibi zona; quyu; qum əleyhinə süzgəc.
Tədqiqatın aktuallığı quyudibi zonaya yaxşı təmizlənmiş lay mayesinin daxil olmasının təmin edilməsi zəruriyyətindən irəli gəlir. Konstruksiyasında qum əleyhinə süzgəclər olan istismar quyuları ilə layın açılması zamanı onun açılma dərəcəsi və xarakteri ilə xarakterizə olunan, qoruyucu süzgəclərin konstruksiyaları ilə əsaslandırılan bəzi çatışmazlıqlar mövcuddur. Quyuda qum əleyhinə süzgəclərin rasional seçimi üçün quyu şəraitinin nəzərə alınması ilə eksperimental stend tədqiqatlarının aparılması lazımdır. Bu məsələnin yerinə yetirilməsi üçün mayenin qumla buraxıla bilən miqdarının; qarışıq mayenin süzülməsi zamanı süzgəcdən keçən qumların həcminin və qranulometrik vəziyyətinin; quyudibi zonadakı süxurların vəziyyətinin və quruluşunun dəyişilməsinin; süzgəcin elementləri ilə istismar kəməri arasındakı məsafənin qum əleyhinə süzgəcin işləmə qabiliyyətindən asılılığının təyin edilməsini təmin edən stend yaradılmışdır. Stendi təşkil edən əsas hissə dairəvi lay modelini təqlid edən kombinə edilmiş süzgəc novudur. Eksperimental tədqiqatların nəticələrinə əsasən, qum əleyhinə süzgəclərin optimal konstruksiyaları təklif edilmişdir. Seçim etmək üçün süzgəcin hidravlik parametrlərini nəzərə almaq lazımdır ki, bunu da həm açıq, həm də qoruyucu kəmər şəraitində istifadəsinə görə ən perspektivli hesab olunan məftil sarğılı bloklu və karkas-çubuqlu iki növ süzgəc elementlərinin stend tədqiqatlarını nəzərə almaqla müəyyən etmək olar.
Açar sözlər: süzülmə; maye; quyudibi zona; quyu; qum əleyhinə süzgəc.
Ədəbiyyat siyahısı
- Zhanghua, L., Zeli, L., Hao, Y. (2018). Assessing the strength of casing pipes that contain corrosion pit defects. Journal of Southwest Petroleum University, 40(2), 86-94.
- Велиев, Э. Ф. (2021). Применение амфифильных блок-полимерных систем для эмульсионного заводнения пласта. SOCAR Proceedings, 3, 78-86.
- Хабибуллин, М. Я. (2020). Совершенствование процесса солянокислотной обработки скважин применением новейших технологий и оборудования. Известия ТПУ. Инжиниринг георесурсов, 331(10), 128–134.
- Султанмагомедов, Т. С., Бахтизин, Р. Н., Султанмагомедов, С. М. (2020). Исследование перемещений трубопровода в многолетнемерзлых грунтах. SOCAR Proceedings, 4, 75-83.
- Ван, Х., Подгорнов, В. М., Мо, Ц. (2022). Экспериментальные исследования эффективности фильтрующих элементов забойных фильтров в потоке высоковязкой нефти. Строительство нефтяных и газовых скважин на суше и на море, 1, 43-47.
- Двойников, М. В., Ошибков, А. В. (2013). Анализ проектных решений и технологических приемов проектирования и реализации профилей наклонно-направленных и горизонтальных скважин. Известия ВУЗ. Нефть и газ, 4, 40-43.
- Кейн, С. А., Швец, С. В. (2015). Оценка сложности траектории горизонтальных скважин при спуске обсадных колонн. Строительство нефтяных и газовых скважин на суше и на море, 7, 38-41.
- Агишев, Э. Р., Дубинский, Г. С., Мухаметшин, В. В. и др. (2022). Прогнозирование параметров трещины гидроразрыва пласта на основе исследования геомеханики породы-коллектора. SOCAR Proceedings, 4, 107–116.
- Хабибуллин, М. Я. (2020). Увеличение эффективности разделения жидких систем при сборе пластовой жидкости. Нефтегазовое дело, 18(2)б 64–71.
- Моисеев, К. В., Кулешов, В. С., Бахтизин, Р. Н. (2020). Свободная конвекция линейно неоднородной жидкости в квадратной полости при боковом нагреве. SOCAR Proceedings, 4, 108-116.
- Кейн, С. А., Андронов, И. Н., Швец, С. В., Пятибрат, В. П. (2016). Разработка дизайна фильтра-хвостовика для крепления горизонтальных участков большой длины. Инженер-нефтяник, 1, 24-28.
- Велиев, Э. Ф., Алиев, А. А., Маммедбейли, Т. Е. (2021). Применение машинного обучения для прогнозирования эффективности внедрения технологий борьбы с конусообразованием. SOCAR Procceedings, 1, 104-113.
- Khabibullin, M. Ya., Suleimanov, R. I. (2019). Development of automatic systems for controlling and assessing the technological properties of grain processing products. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 560,
- Al-Rubaii, М., Gajbhiye, R., Al-Yami, A., et al. (2020, January). Automated evaluation of hole cleaning efficiency while drilling improves rate of penetration. IPTC-19809-MS. In: The International Petroleum Technology Conference, Dhahran, Kingdom of Saudi Arabia.
- Швец, С. В., Кейн, С. А. (2015). Перспективы применения метода спуска обсадных колонн с облегчённым нижним участком. Ресурсы Европейского Севера. Технологии и экономика освоения, 2, 81-90.
- Гилаев, Г. Г. (2004). Управление технологическими процессами по интенсификации добычи нефти. Нефтяное хозяйство, 10, 74-77.
- Suleimanov, R. I., Khabibullin, M. Ya., Suleimanov, Re. I. (2019). Analysis of the reliability of the power cable of an electric-centrifugal pump unit. IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, 378, 012054.
- Karim, A., Du, C., Hansson, G. (2008). Influence of exposure to 980 nm laser radiation on the luminescence of Si: Er/O light-emitting diodes. Journal of Applied Physics, 12, 123110.
- Gupta, V. P., Sanford, S. R., Mathis, R. S., et al. (2013, March). Case history of a challenging thin oil column extended reach drilling (ERD) development at Sakhalin. SPE-163487-MS. In: The SPE/IADC Drilling Conference, Amsterdam, The Netherlands. Society of Petroleum Engineers.
- Helmy, M. W. (2016, October). Application of new technology in the completion of ERD wells Sakhalin-1 development. SPE-103587-MS. In: The SPE Russian Oil and Gas Technical Conference and Exhibition. Society of Petroleum Engineers.
- Штурн, Л. В., Кононенко, А. А., Денисов, С. О. (2010). Отечественные фильтры для заканчивания скважин. Территория «НЕФТЕГАЗ», 6, 57-61.
- Якупов, Р. Ф., Рабаев, Р. У., Мухаметшин, В. В. и др. (2022). Анализ эффективности реализуемой системы разработки, бурения горизонтальных скважин и проведения ГТМ в условиях карбонатных отложений турнейского яруса Знаменского нефтяного месторождения. SOCAR Proceedings, 4, 97-106.
- Хабибуллин, М. Я., Сулейманов, Р. И. (2019). Повышение надежности сварных соединений трубопроводов в системе поддержания пластового давления. Нефтегазовое дело, 17(5), 93-98.
- Шакен, М. Ш. (2019). Исследование применимости кислотной обработки в конгломератных коллекторах. SOCAR Proceedings, 4, 23-31.
- Рогов, Е. А. (2020). Исследование проницаемости призабойной зоны скважин при воздействии технологическими жидкостями. Записки Горного института, 242, 169-173.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2022). Повышение эффективности выработки запасов залежей нижнего мела Западной Сибири с использованием методов увеличения нефтеотдачи. SOCAR Proceedings, SI1, 9-18.
- Khabibullin, M. Ya. (2019). Managing the processes accompanying fluid motion inside oil field converging-diverging pipes. Journal of Physics: Conference Series. International Conference «Information Technologies in Business and Industry», 042012.
- Казымов, Ш. П., Ахмед, Ф. (2015). Опыт и перспективы применения скважинных фильтров с устройствами регулирования притока. SOCAR Proceedings, 2, 32-40.
- Hossain, M. E., AlMejed, A. A. (2015). Fundamental of sustainable drilling engineering. Chichester: Scrivener Publishing LLC.
- Швец, С. В., Кейн, С. А. (2014). Влияние параметров траектории горизонтальной скважины на спуск обсадной колонны. Строительство нефтяных и газовых скважин на суше и на море, 7, 19-23.
- James, R. W., Pastusek, P. J., Kuhn, G. R., et al. (2012,March). Successful optimization strategies combine to deliver significant performance boost at the edge of the ERD envelope Sakhalin Island, Russia. SPE-150959-MS. In: The IADC/SPE Drilling Conference and Exhibition, San Diego, California, USA. Society of Petroleum Engineers.
- Sanford, S. R., Walker, M. W., Brock, J. N., et al. (2014, March). New rotary shouldered connection expands the capability of world record ERD operation. SPE-168049-MS. In: The IADC/SPE Drilling Conference and Exhibition, Fort Worth, Texas, USA. Society of Petroleum Engineers.
- Гилаев, Ген. Г., Хабибуллин, М. Я., Гилаев, Г. Г. (2020). Перспективы применения кислотного геля для закачки проппанта в процессе проведения гидроразрыва карбонатных пластов на территории Самарской области. Нефтяное хозяйство, 8, 54-57.
- Schamp, J. H., Estes, B. L., Keller, S. R. (2006, February). Torque reduction techniques in ERD wells. SPE-98969-MS. In: The IADC/SPE Drilling Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Viktorin, R. I., McDermott, J. K., Rush, R. C., Schamp, J. L. (2006, February). The next generation of Sakhalin extended-reach drilling. SPE-99131-MS. In: The IADC/SPE Drilling Conference, Miami, Florida, USA. Society of Petroleum Engineers.
- Galimullin, M. L., Khabibullin, M. Ya. (2020). Experience with sucker-rod plunger pumps and the latest technology for repair of such pumps. Chemical and Petroleum Engineering, 55(11–12), 896–901.
- Walker, M. W. (2012). Pushing the extended reach envelope at Sakhalin: An operator’s experience drilling a record reach well. SPE-151046-MS. In: The IADC/SPE Drilling Conference and Exhibition, San Diego, California, USA. Society of Petroleum Engineers.
- Walker, M. W., Veselka, A., Harris, S. A. (2009, March). Increasing Sakhalin Extended reach drilling and completion capability. SPE-119373-MS. In: The SPE/IADC Drilling Conference and Exhibition, Amsterdam, The Netherlands. Society of Petroleum Engineers.
- Гилаев, Г. Г., Хабибуллин, М. Я., Гилаев, Г. Г. (2020). Основные аспекты использования кислотного геля для закачки проппанта во время работ по гидроразрыву пласта на карбонатных коллекторах в волго-уральском регионе. SOCAR Proceedings, 4, 33-41.
- Ambekar, A. S., Sivakumar, R. H., Anantharaman, N. A., Vivekenandan, M. D. (2016). CFD simulation study of shelf and tube heat exchangers with different baffle segment configurations. Applied Thermal Engineering, 108, 999-1007.
- Третьяк, А. А., Савенок, О. В., Швец, В. В. (2019). Скважинные фильтры. Новочеркасск: Колорит.
- Khabibullin, M. Ya. (2019). Theoretical grounding and controlling optimal parameters for water flooding tests in field pipelines. Journal of Physics: Conference Series. International Conference «Information Technologies in Business and Industry», 1333(4), 042013.
- Bahamon, J. I., Garcia, C. E., Ulloa, M. J., Leal, J. H. (2015, November). Successful implementation of hydraulic fracturing techniques in high permeability heavy oil wells in the Llanos Basin-Colombia. SPE-177119-MS. In: The SPE Latin American and Caribbean Petroleum Engineering Conference, Quito, Ecuador. Society of Petroleum Engineers.
- Боревский, Б. В., Язвин, А. Л. (2012). Основные этапы развития учения об оценке эксплуатационных запасов питьевых и технических подземных вод в СССР и современной России. Прошлое, настоящее, будущее. Недропользование XXI век, 2, 44–54.
- Batalov, D. A., Soloviev, N. N., Mukhametshin, V. Sh., et al. (2020). Forecasting the use of non-stationary waterflooding in the conditions of oil deposits in Western Siberia. IOP: Earth and Environmental Science (EES), 579, 012020.
- Khabibullin, M. Ya. (2019). Development of the design of the sucker-rod pump for sandy wells. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 560, 012065.
- Боревский, Б. В., Язвин, А. Л. (2014). Еще раз об упрощенных требованиях к оценке запасов подземных вод на участках недр, эксплуатируемых одиночными водозаборами: состояние проблемы и пути решения. Разведка и охрана недр, 5, 32–39.
- Алексеев, В. С., Тесля, В. Г. (2009). Критерии проектирования фильтров водозаборных скважин. Водоснабжение и санитарная техника, 11, 32-38.
- Ван, Х., Подгорнов, В. М. (2020). Скин-фактор композитного забойного фильтра. Строительство скважин нефтяных и газовых скважин на суше и на море, 3, 26-31.
- Soloviev, N. N., Mukhametshin, V. Sh., Safiullina, A. R. (2020). Developing the efficiency of low-productivity oil deposits via internal flooding. IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, 952, 012064.
- Khabibullin, M. Ya. (2019). Managing the reliability of the tubing string in impulse non-stationary flooding. Journal of Physics: Conference Series. International Conference «Information Technologies in Business and Industry». 4 – Mechatronics, Robotics and Electrical Drives, 1333(5), 052012.
- Xiong, Y. A., Xu, H. J., Wang, Y. D., et al. (2018). Fluid flow with compaction and sand production in unconsolidated sandstone reservoir. Petroleum, 4(3), 358-363.
- Каушанский, Д. А., Демьяновский, В. Б., Бакиров, Н. Р., Еременк, В. Б. (2020). Тестирование полимерно-гелевых систем «Темпоскрин-плюс ВПП» и «Темпоскрин-люкс» в условиях применения высокоминерализованных агентов закачки при высоких температурах пласта. Нефтепромысловое дело, 2 (614), 32-37.
- Zhang, J., Lu, Y. (2019). Study on temperature distribution of ultra-deep wellbore and its effect on mechanical properties of surrounding rock. Chinese Journal of Rock Mechanics and Engineering, 38, 2831-2839.
- Бахтизин, Р. Н., Каримов, Р. М., Мастобаев, Б. Н. (2016). Обобщенная кривая течения и универсальная реологическая модель нефти. SOCAR Proceedings, 2, 43-49.
- Ван, X., Подгорнов, В. М. (2019). Проектирование мест расположения термокомпенсаторов для предотвращения деформации многослойных фильтров в горизонтальном стволе паронагнетательной скважины. Газовая промышленность, 4, 38-44.
- Кашников, Ю. А., Ашихмин, С. Г., Кухтинский, А. Э. (2020). О связи коэффициентов трещиностойкости и геофизических характеристик горных пород месторождений углеводородов. Записки Горного института, 241, 83-90.
- Mukhametshin, V. Sh. (2020). Rationale for the production of hard-to-recover deposits in carbonate reservoirs. IOP: Earth and Environmental Science (EES), 579, 012012.
- Хабибуллин, М. Я. (2018). Исследование процессов, происходящих в колонне труб при устьевой импульсной закачке жидкости в скважину. Нефтегазовое дело, 16(6), 34-39.
- Бондаренко, В. А., Климовец, В. Н., Щетников, В. И. и др. (2013). Опыт борьбы с пескопроявлениями при эксплуатации скважин Анастасиевско-Троицкого месторождения Краснодарского края. Строительство нефтяных и газовых скважин на суше и на море, 6, 17-21.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300892
E-mail: vsh@of.ugntu.ru
L. S. Kuleşova
Ufa Dövlət Neft Texniki Universitetinin Neft və Qaz İnstitutu (Oktyabrski filialı), Rusiya
Yataqların sulaşdırma yolu ilə işlənməsinin səmərəliliyini artırmaq üçün dolayı qiymətləndirmələrin istifadəsi
Məqalədə Qərbi Sibirin terrigen kollektorlarında iki qrup yatağın sulaşdırma təcrübəsi ümumiləşdirilmişdir. Göstərilmişdir ki, müxtəlif növ qeyri-müəyyənliklər olan şəraitlərdə yataqların sulaşdırma səmərəliliyinin artırılması məsələləri məhdud informasiya həcmi və dolayı məlumatların istifadəsi əsasında müvəffəqiyyətlə həll edilə bilər. Qarşılıqlı korrelyasiya funksiyalarının maksimum qiymətlərinin proqnozlaşdırılması, sulaşdırmanın müvəffəqiyyətliliyinin qiymətləndirilməsi zamanı qeyri-müəyyənlik dərəcəsinin azaldılması, yataqların təbii rejimdə işlənməsi zamanı quyuların maksimum optimal aylıq maye hasilatının proqnozlaşdırılması, habelə seçici və yuva sulaşdırmasının təşkilinin əsaslandırılması üçün vurucu quyuları əhatə edən quyuların proqnozlaşdırılması, boşdayanan quyuların, digər horizontlardan olan quyuların mövcud quyu fonduna keçirilməsi üçün alqoritmlər təklif edilmişdir. Əldə edilmiş alqoritmlərin, modellərin və nəticələrin minimal risklərlə şamil edilə biləcəyi obyektlər təklif olunmuşdur.
Açar sözlər: dolayı məlumat; sulaşdırma; qeofiziki məlumatlar; layların xüsusiyyətləri; işləmənin səmərəliliyi; Qərbi Sibir yataqları.
Məqalədə Qərbi Sibirin terrigen kollektorlarında iki qrup yatağın sulaşdırma təcrübəsi ümumiləşdirilmişdir. Göstərilmişdir ki, müxtəlif növ qeyri-müəyyənliklər olan şəraitlərdə yataqların sulaşdırma səmərəliliyinin artırılması məsələləri məhdud informasiya həcmi və dolayı məlumatların istifadəsi əsasında müvəffəqiyyətlə həll edilə bilər. Qarşılıqlı korrelyasiya funksiyalarının maksimum qiymətlərinin proqnozlaşdırılması, sulaşdırmanın müvəffəqiyyətliliyinin qiymətləndirilməsi zamanı qeyri-müəyyənlik dərəcəsinin azaldılması, yataqların təbii rejimdə işlənməsi zamanı quyuların maksimum optimal aylıq maye hasilatının proqnozlaşdırılması, habelə seçici və yuva sulaşdırmasının təşkilinin əsaslandırılması üçün vurucu quyuları əhatə edən quyuların proqnozlaşdırılması, boşdayanan quyuların, digər horizontlardan olan quyuların mövcud quyu fonduna keçirilməsi üçün alqoritmlər təklif edilmişdir. Əldə edilmiş alqoritmlərin, modellərin və nəticələrin minimal risklərlə şamil edilə biləcəyi obyektlər təklif olunmuşdur.
Açar sözlər: dolayı məlumat; sulaşdırma; qeofiziki məlumatlar; layların xüsusiyyətləri; işləmənin səmərəliliyi; Qərbi Sibir yataqları.
Ədəbiyyat siyahısı
- Муслимов, Р. Х. (2014). Нефтеотдача: прошлое, настоящее, будущее (оптимизация добычи, максимизация КИН). Казань: ФЭН.
- Economides, M., Oligney, R., Valko, P. (2002). Unified fracture design: bridging the gap between theory and practice. Alvin, Texas: Orsa Press.
- Лысенко, В. Д. (2009). Разработка нефтяных месторождений. Эффективные методы. Москва: Недра-Бизнесцентр.
- Мухаметшин, В. Ш. (2022). Управление заводнением залежей нефти в карбонатных коллекторах. SOCAR Proceedings, SI1, 38-44.
- Грищенко, В. А., Позднякова, Т. В., Мухамадиев, Б. М. и др. (2021). Повышение эффективности разработки залежей нефти в карбонатных коллекторах на примере турнейского яруса. SOCAR Proceedings, SI2, 238-247.
- Vishnyakov, V. V., Suleimanov, B. A., Salmanov, A. V., Zeynalov, E. B. (2019). Primer on enhanced oil recovery. Gulf Professional Publishing.
- Сулейманов, Б. А. (2022). Теория и практика увеличения нефтеотдачи пластов. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Велиев, Э. Ф. (2022). Применение смягченной воды для улучшенияэффективности мицеллярного заводнения. Scientific Petroleum, 2, 52-56.
- Лятифов, Я. А. (2021). Нестационарное воздействие термоактивной полимерной композицией для глубинного выравнивания профиля фильтрации. Scientific Petroleum, 1, 25-30.
- Пятибратов, П. В., Заммам Мажед. (2022). Оптимизация заводнения на основе метода линий тока и решения задачи линейного программирования. SOCAR Proceedings, SI2, 153-163.
- Яртиев, А. Ф., Хакимзянов, И. Н., Петров, В. Н., Идиятуллина, З. С. (2016). Совершенствование технологий по выработке запасов нефти из неоднородных и сложнопостроенных коллекторов Республики Татарстан. Казань: Ихлас.
- Якупов, Р. Ф., Мухаметшин, В. Ш., Хакимзянов, И. Н., Трофимов, В. Е. (2019). Оптимизация выработки запасов из водонефтяных зон горизонта D3ps Шкаповского нефтяного месторождения с помощью горизонтальных скважин. Георесурсы, 21(3), 55-61.
- Мухаметшин, В. В., Бахтизин, Р. Н., Кулешова, Л. С. и др. (2021). Скрининг и оценка условий эффективного применения методов увеличения нефтеотдачи высокообводненных залежей с трудноизвлекаемыми запасами. SOCAR Proceedings, SI2, 48-56.
- Титов, А. П., Бодрягин, А. В., Митрофанов, А. Д. и др. (2017). Анализ режимов закачки воды в пласт ЮВ1 Тюменского месторождения для выявления оптимальных давлений нагнетания. Горные ведомости, 3(34), 48-61.
- Suleimanov, B. A., Ismailov, F. S., Dyshin, O. A., Veliyev, E. F. (2016). Selection methodology for screening evaluation of EOR methods. Petroleum Science and Technology, 34(10), 961-970.
- Аббасов, А. А., Аббасов, Э. М., Исмайлов, Ш. З., Сулейманов, А. А. (2021). Оценка эффективности процесса заводнения нефтяных пластов на основе емкостно-резистивной модели с нелинейным коэффициентом продуктивности. SOCAR Procеedings, 3, 45-53.
- Грищенко, В. А., Циклис, И. М., Мухаметшин, В. Ш., Якупов, Р. Ф. (2021). Методические подходы к повышению эффективности системы заводнения на поздней стадии разработки. SOCAR Proceedings, SI2, 161-171.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2022). Повышение эффективности выработки запасов залежей нижнего мела Западной Сибири с использованием методов увеличения нефтеотдачи. SOCAR Proceedings, SI1, 9-18.
- Мухаметшин, В. Ш. (2022). Экспресс-оценка коэффициента извлечения нефти при разработке залежей в карбонатных коллекторах на естественных режимах. SOCAR Proceedings, SI1, 27-37.
- Грищенко, В. А., Гареев, Р. Р., Циклис, И. М. и др. (2021). Расширение круга льготируемых объектов, содержащих трудноизвлекаемые запасы нефти. SOCAR Proceedings, SI2, 8-18.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020). Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Гасумов, Э. Р., Гасумов, Р. А. (2020). Управление инновационными рисками при выполнении геолого-технических (технологических) мероприятий на нефтегазовых месторождениях. SOCAR Proceedings, 2, 8-16.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2021). Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(1), 2150038.
- Кулешова, Л. С., Мухаметшин, В. Ш. (2022). Поиск и обоснование применения инновационных методов добычи углеводородов в осложненных условиях. SOCAR Proceedings, SI1, 71-79.
- Мухаметшин, В. В., Андреев, В. Е., Дубинский, Г. С. и др. (2016). Использование принципов системного геолого-технологического прогнозирования при обосновании методов воздействия на пласт. SOCAR Proceedings, 3, 46–51.
- Хисамиев, Т. Р., Баширов, И. Р., Мухаметшин, В. Ш. и др. (2021). Результаты оптимизации системы разработки и повышения эффективности выработки запасов карбонатных отложений турнейского яруса Четырманского месторождения. SOCAR Proceedings, SI2, 131-142.
- Грищенко, В. А., Асылгареев, И. Н., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Методический подход к мониторингу эффективности использования ресурсной базы при разработке нефтяных месторождений. SOCAR Proceedings, SI2, 229-237.
- Suleimanov, B. A., Latifov, Y. A., Veliyev, E. F., Frampton, H. (2018). Comparative analysis of the EOR mechanisms by using low salinity and low hardness alkaline water. Journal of Petroleum Science and Engineering, 162, 35-43.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F. (2017). Novel polymeric nanogel as diversion agent for enhanced oil recovery. Petroleum Science and Technology, 35(4), 319-326.
- Тазетдинов, Р. К. (2013). От работающей толщины к приемистости скважины Проблемы сбора, подготовки и транспорта нефти и нефтепродуктов, 1 (91), 62-65.
- Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В. Ш., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Обоснование необходимости учета интерференции между скважинами при разряжении сетки скважин на пашийском горизонте Бавлинского месторождения. SOCAR Proceedings, SI1, 77-87.
- Курбанова, Г. Я., Гусева, Д. Н. (2015). Применение гидродинамических методов воздействия для оптимизации системы разработки на различных стадиях заводнения. Нефть. Газ. Новации, 12, 76–79.
- Мухаметшин, В. Ш. (1989). Зависимость нефтеизвлечения от плотности сетки скважин при разработке низкопродуктивных карбонатных залежей. Нефтяное хозяйство, 12, 26–29.
- Якупов, Р. Ф., Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2021). Использование гидродинамической модели при создании обратного конуса нефти в условиях водонефтяных зон. SOCAR Proceedings, 2, 54-61.
- Индрупский, И. М., Шупик, Н. В., Закиров, С. Н. (2013). Повышение эффективности поддержания пластового давления на основе опережающего заводнения. Технологии нефти и газа, 3(86), 49-55.
- Яртиев, А. Ф., Хабибрахманов, А. Г., Подавалов, В. Б., Бакиров, А. И. (2017). Циклическое заводнение бобриковского горизонта Сабанчинского нефтяного месторождения. Нефтяное хозяйство, 3, 85-87.
- Мухаметшин, В. В. (2020). Повышение эффективности управления объектами добычи нефти с использованием метода аналогий. SOCAR Proceedings, 4, 42-50.
- Рогачев, М. К., Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2019). Повышение эффективности использования ресурсной базы жидких углеводородов в юрских отложениях Западной Сибири. Записки Горного института, 240, 711-715.
- Мухаметшин, В. В. (2021). Повышение эффективности управления разработкой залежей Западно-Сибирской нефтегазоносной провинции на основе дифференциации и группирования. Геология и геофизика, 62(12), 1672–1685.
- Мухаметшин, В. В., Андреев, В. Е. (2018). Повышение эффективности оценки результативности технологий, направленных на расширение использования ресурсной базы месторождений с трудноизвлекаемыми запасами. Известия ТПУ. Инжиниринг георесурсов, 329(8), 30–36.
- Мирзаджанзаде, А. Х., Степанова, Г. С. (1977). Математическая теория эксперимента в добыче нефти и газа. Москва: Недра.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2020). О снижении уровня неопределенности при управлении заводнением залежей с трудноизвлекаемыми запасами. Известия ТПУ. Инжиниринг георесурсов, 331(5), 140–146.
- Grishchenko, V. A., Mukhametshin, V. Sh., Rabaev, R. U. (2022) Geological structure features of carbonate formations and their impact on the efficiency of developing hydrocarbon deposits. Energies, 15(23), 9002.
- Грищенко, В. А., Рабаев, Р. У., Асылгареев, И. Н. и др. (2021). Методический подход к определению оптимальных геолого-технологических характеристик при планировании ГРП на многопластовых объектах. SOCAR Proceedings, SI2, 182-191.
- Бокс, Дж., Дженкинс, Г. (1974). Анализ временных рядов. Прогноз и управление. Москва: Мир.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2019). Обоснование систем заводнения низкопродуктивных залежей нефти в условиях ограниченного объема информации. SOCAR Procеedings, 2, 16–22.
- Вальд, А. (1969). Последовательный анализ. Москва: ГИС.
- Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В .Ш., Бахтизин, Р. Н., Шешдиров, Р. И. (2021). Определение объемного коэффициента сетки скважин для оценки конечного коэффициента нефтеизвлечения при разработке залежей нефти горизонтальными скважинами. SOCAR Proceedings, 2, 47-53.
- Расизаде, Я. М., Каграманова, А. П., Литвинов, В. П., Чагиев, Т. М. (1975). О повышении успешности кислотных обработок скважин с помощью метода распознавания образа. Нефтепромысловое дело, 7, 40-42.
- Хайрединов, Н. Ш., Попов, А. М., Мухаметшин, В. Ш. (1992). Повышение эффективности заводнения низкопродуктивных залежей нефти в карбонатных коллекторах. Нефтяное хозяйство, 9, 18–20.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300893
E-mail: markl212@mail.ru
O. A. Lobanova, İ. M. İndrupskiy
Rusiya Elmlər Akademiyasının Neft və Qaz Problemləri İnstitutu, Moskva, Rusiya
Müasir hidrodinamiki simulyatorlarda kompozisiya modelləşdirmə alqoritmlərinin həyata keçirilmə xüsusiyyətləri
Müasir sənaye hidrodinamiki simulyatorlar bir neçə ayrı-ayrı moduldan ibarət inteqrasiya olunmuş proqram məhsullarıdır. Müxtəlif tərkibli qazların vurulması, qaz kondensat və neft-qaz-kondensat yataqlarının işlənməsi və termiki təsir effektlərinin modelləşdirilməsi zamanı flüid sisteminin komponent tərkibinin hərtərəfli hesablanması tələb olunur. Bu məqsədlə hər bir addımda və hər bir şəbəkə blokunda komponentlərin birgə mövcud fazalar arasında paylanmasını, həmçinin bu fazaların sayını və paylarını təyin etməklə komponentlər üçün süzülmə tənliklərinin həllini tamamlayan kompozisiya (çoxkomponentli) modelləşdirməsindən istifadə olunur. Bunun üçün hidrodinamiki simulyator, əsas metod və alqoritmlərinə görə fluid modelinin (PVT modeli) qurulması və tənzimlənməsi modulunun analoqu olan termodinamik alt tapşırığın həllini istifadə edir. Məqalədə bəzi geniş yayılmış müasir hidrodinamiki simulyatorlarda kompozisiya modelləşdirmə alqoritmlərinin həyata keçirilməsinin əsas prinsipləri və fərqli xüsusiyyətləri müzakirə olunur.
Açar sözlər: kompozisiya modelləşdirməsi; çoxkomponentli süzülmə; hidrodinamiki simulyator; izotermik və qeyri-izotermik kompozisiya modeli.
Müasir sənaye hidrodinamiki simulyatorlar bir neçə ayrı-ayrı moduldan ibarət inteqrasiya olunmuş proqram məhsullarıdır. Müxtəlif tərkibli qazların vurulması, qaz kondensat və neft-qaz-kondensat yataqlarının işlənməsi və termiki təsir effektlərinin modelləşdirilməsi zamanı flüid sisteminin komponent tərkibinin hərtərəfli hesablanması tələb olunur. Bu məqsədlə hər bir addımda və hər bir şəbəkə blokunda komponentlərin birgə mövcud fazalar arasında paylanmasını, həmçinin bu fazaların sayını və paylarını təyin etməklə komponentlər üçün süzülmə tənliklərinin həllini tamamlayan kompozisiya (çoxkomponentli) modelləşdirməsindən istifadə olunur. Bunun üçün hidrodinamiki simulyator, əsas metod və alqoritmlərinə görə fluid modelinin (PVT modeli) qurulması və tənzimlənməsi modulunun analoqu olan termodinamik alt tapşırığın həllini istifadə edir. Məqalədə bəzi geniş yayılmış müasir hidrodinamiki simulyatorlarda kompozisiya modelləşdirmə alqoritmlərinin həyata keçirilməsinin əsas prinsipləri və fərqli xüsusiyyətləri müzakirə olunur.
Açar sözlər: kompozisiya modelləşdirməsi; çoxkomponentli süzülmə; hidrodinamiki simulyator; izotermik və qeyri-izotermik kompozisiya modeli.
Ədəbiyyat siyahısı
- Mydland, S., Whitson, C. H., Carlsen, M. L., et al. (2020). Black-oil and compositional reservoir simulation of gas-based EOR in tight unconventionals. URTeC 2765. In: Unconventional Resources Technology Conference.
- Vishnyakov, V. V., Suleimanov, B. A., Salmanov, A. V., Zeynalov, E. B. (2019). Primer on enhanced oil recovery. Gulf Professional Publishing.
- Сулейманов, Б. А. (2022). Теория и практика увеличения нефтеотдачи пластов. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Абдуллаев, В. Дж., Гамзаев, Х. М. (2022). Численный метод определения коэффициента гидравлического сопротивления двухфазного потока в газлифтной скважине. SOCAR Proceedings, 1, 56-60.
- Сулейманов, Б. А., Исмайлов, Ф. С., Дышин, О. А. (2013). Статистическое моделирование жизненного цикла разработки нефтяного месторождения. Нефтепромысловое дело, 5, 10-18.
- Курбанбаев, М. И., Дышин, О. А., Келдибаева, С. С., Мамедбейли, Т.Э. (2013). Aнализ состояния разработки 13 горизонта месторождения «Узень» на основе статистического моделирования жизненного цикла. SOCAR Proceedings, 3, 41-44.
- Сулейманов, Б. А., Исмайлов, Ф. С., Дышин, О. А., Келдибаева, С. С. (2021). Статистическое моделирование жизненного цикла разработки нефтяного месторождения. Scientific Petroleum, 2, 42-51.
- Darcy, H. (1856). Les fontaines publiques de la ville de dijon. Paris: Victor Dalmont.
- Coats, K., Thomas, L., Pierson, R. (1998). Compositional and black oil reservoir simulation. SPE Reservoir Evaluation & Engineering, 1(04), 372-379.
- RFD tNavigator User Manual. Version 22.4
- Брусиловский, А. И. (2002). Фазовые превращения при разработке месторождений нефти и газа. Москва: Грааль.
- Whitson, C. H., Brule, M. R. (2000). Phase behavior. SPE Monograph (Henry L. Doherty) Series, Vol. 20. Richardson, Texas USA: Society of Petroleum Engineers.
- Michelsen, M. L. (1982). The isothermal flash problem. Part II. Phase-split calculation. Fluid Phase Equilibria, 9, 21-40.
- Michelsen, M. L. (1982). The isothermal flash problem. Part I. Stability. Fluid Phase Equilibria, 9, 1-19.
- Dong, X., Liu, H., Hou, J., et al. (2016). Phase equilibria of confined fluids in nanopores of tight and shale rocks considering the effect of capillary pressure and adsorption film. Industrial & Engineering Chemistry Research, 55(3), 798–811.
- Sandoval, D., Yan, W., Michelsen, M., Stenby, E. (2016, August). Model comparison for high-pressure adsorption in shale and its influence on phase equilibria. In: ECMOR XV – 15th European Conference on the Mathematics of Oil Recovery.
- Sandoval, D. R., Yan, W., Michelsen, M. L., Stenby, E. H. (2018). Influence of adsorption and capillary pressure on phase equilibria inside shale reservoirs. Energy & Fuels, 32 (3), 2819-2833.
- Лобанова, О. А., Индрупский, И. М. (2020). Моделирование влияния динамической адсорбции на фазовое поведение углеводородов в сланцевых и плотных коллекторах. Георесурсы 22(1), 13-21.
- Сулейманов, Б. А., Фейзуллаев, Х. А. (2023). Моделирование изоляции водопритоков при разработке слоисто-неоднородных нефтяных пластах. SOCAR Proceedings, 1, 43-50.
- Suleimanov, B. A., Feyzullayev, Kh. A., Abbasov, E. M. (2019). Numerical simulation of water shut-off performance for heterogeneous composite oil reservoirs. Applied and Computational Mathematics, 18(3), 261-271.
- (2021). Schlumberger ECLIPSE Technical Description. Version 2021.2
- Coats, K. H. (2001). IMPES stability: The stable step. SPE-69225-MS. In: SPE Reservoir Simulation Symposium. Society of Petroleum Engineers.
- Indrupskiy, I. M., Lobanova, O. A., Zubov, V. R. (2017). Non-equilibrium phase behavior of hydrocarbons in compositional simulation and upscaling. Computational Geosciences, 21(5), 1173.
- Bogachev, K., Zemtsov, S., Milyutin, S., et al. (2019, October). Numerical modeling of non-equilibrium phase transitions in the isothermal compositional hydrocarbon flow simulations. SPE-196871-MS. In: SPE Russian Petroleum Technology Conference. Society of Petroleum Engineers.
- Schlumberger Intersect Technical Description. Version 2021.1
- Cao, C., Crumpton, P. I., Schrader, M. L. (2009, February). Efficient general formulation approach for modeling complex physics. SPE-119165-MS. In: the SPE Reservoir Simulation Symposium, The Woodlands, Texas. Society of Petroleum Engineers.
- Aziz, K., Wong, T. W. (1989) Considerations in the development of multipurpose reservoir simulation models. In: First and Second Forum on Reservoir Simulation. Alpbach, Austria.
- (2016). CMG STARS User Guide. Version 2016.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300894
E-mail: lobanova.ipng@hotmail.com
A. R. Safiullina, İ. N. Xakimzyanov, V. V. Muxametşin, L. S. Kuleşova, A. Y. Davıdov, Z. N. Saqitova, A. Y. Polyakov
Ufa Dövlət Neft Texniki Universitetinin Neft və Qaz İnstitutu (Oktyabrski filialı), Rusiya
Tuymazinsk və Bavlinsk yataqlarının Devon məhsuldar obyektlərinin son işləmə mərhələsinin səmərəliliyinin artırılması üçün analogiya metodunun istifadəsi
Məqalədə Volqa-Ural neft və qaz vilayətinin (VUNGV) «yetkin» neft yataqlarının son mərhələsinin işlənməsi texnologiyalarının tədbiqinin uğurlu təcrübəsindən geniş istifadə edilməsi və aşağı səmərəli qərarların qəbul edilməsi risklərinin azaldılması üçün yataqların faktor analizinin istifadəsinə əsaslanaraq qruplar şəklində birləşdirilməsi təklif olunmuşdur. Tuymazinsk və Bavlinsk neft yataqları daxilində müxtəlif stratiqrafik elementlərə aid edilən lay qruplarının müəyyən edilməsinin nəticələri təqdim olunmuşdur. Qalıq ehtiyatların qazılmasında öz səmərəliliyini göstərən texnologiyaların çarpaz istifadəsi təklif edilmişdir. VUNGV yataqlarında uğurlu texnologiyaların çoxaldılması üçün obyekt-qrupları daxilində layların və onları doyuran flüidlərin geoloji-fiziki və fiziki-kimyəvi xassələrinin xüsusiyyətləri vurğulanmışdır.
Açar sözlər: karbonat və terrigen çöküntüləri; qalıq neft ehtiyatları; geoloji-fiziki; layların fiziki-kimyəvi xassələri; faktor analizi; analogiya üsulu; risklərin azaldılması.
Məqalədə Volqa-Ural neft və qaz vilayətinin (VUNGV) «yetkin» neft yataqlarının son mərhələsinin işlənməsi texnologiyalarının tədbiqinin uğurlu təcrübəsindən geniş istifadə edilməsi və aşağı səmərəli qərarların qəbul edilməsi risklərinin azaldılması üçün yataqların faktor analizinin istifadəsinə əsaslanaraq qruplar şəklində birləşdirilməsi təklif olunmuşdur. Tuymazinsk və Bavlinsk neft yataqları daxilində müxtəlif stratiqrafik elementlərə aid edilən lay qruplarının müəyyən edilməsinin nəticələri təqdim olunmuşdur. Qalıq ehtiyatların qazılmasında öz səmərəliliyini göstərən texnologiyaların çarpaz istifadəsi təklif edilmişdir. VUNGV yataqlarında uğurlu texnologiyaların çoxaldılması üçün obyekt-qrupları daxilində layların və onları doyuran flüidlərin geoloji-fiziki və fiziki-kimyəvi xassələrinin xüsusiyyətləri vurğulanmışdır.
Açar sözlər: karbonat və terrigen çöküntüləri; qalıq neft ehtiyatları; geoloji-fiziki; layların fiziki-kimyəvi xassələri; faktor analizi; analogiya üsulu; risklərin azaldılması.
Ədəbiyyat siyahısı
- Муслимов, Р. Х. (2009). Особенности разведки и разработки нефтяных месторождений в условиях рыночной экономики. Казань: ФЭН.
- Лысенко, В. Д. (2009). Разработка нефтяных месторождений. Эффективные методы. Москва: Недра-Бизнесцентр.
- Мухаметшин, В. В. (2018). Обоснование трендов повышения степени выработки запасов нефти нижнемеловых отложений Западной Сибири на основе идентификации объектов. Известия ТПУ. Инжиниринг георесурсов, 329(5), 117–124.
- Якупов, Р. Ф., Мухаметшин, В. Ш., Хакимзянов, И. Н., Трофимов, В. Е. (2019). Оптимизация выработки запасов из водонефтяных зон горизонта D3ps Шкаповского нефтяного месторождения с помощью горизонтальных скважин. Георесурсы, 21(3), 55-61.
- Vishnyakov, V. V., Suleimanov, B. A., Salmanov, A. V., Zeynalov, E. B. (2019). Primer on enhanced oil recovery. Gulf Professional Publishing.
- Сулейманов, Б. А. (2022). Теория и практика увеличения нефтеотдачи пластов. Москва-Ижевск: ИКИ.
- Лятифов, Я. А. (2021). Нестационарное воздействие термоактивной полимерной композицией для глубинного выравнивания профиля фильтрации. Scientific Petroleum, 1, 25-30.
- Аржиловский, А. В., Афонин, Д. Г., Ручкин, А. А. и др. (2022). Экспресс-оценка прироста коэффициента извлечения нефти в результате применения водогазовых методов увеличения нефтеотдачи. Нефтяное хозяйство, 9, 63-67.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2022). Повышение эффективности выработки запасов залежей нижнего мела Западной Сибири с использованием методов увеличения нефтеотдачи. SOCAR Proceedings, SI1, 9-18.
- Мухаметшин, В. Ш. (2022). Управление заводнением залежей нефти в карбонатных коллекторах. SOCAR Proceedings, SI1, 38-44.
- Аббасов, А. А., Аббасов, Э. М., Исмайлов, Ш. З., Сулейманов, А. А. (2021). Оценка эффективности процесса заводнения нефтяных пластов на основе емкостно-резистивной модели с нелинейным коэффициентом продуктивности. SOCAR Procеedings, 3, 45-53.
- Бриллиант, Л. С., Завьялов, А. С., Данько, М. Ю. и др. (2019). Интеграция методов машинного обучения и геолого-гидродинамического моделирования при проектировании разработки месторождений. Нефтяное хозяйство, 10, 48-53.
- Агишев, Э. Р., Дубинский, Г. С., Мухаметшин, В. В. и др. (2022). Прогнозирование параметров трещины гидроразрыва пласта на основе исследования геомеханики породы-коллектора. SOCAR Proceedings, 4, 107-116.
- Мухаметшин, В. Ш., Зейгман, Ю. В., Андреев, А. В. (2017). Экспресс-оценка потенциала добывных возможностей залежей для определения эффективности применения нанотехнологий и необходимости стимулирования ввода их в разработку. Нанотехнологии в строительстве, 9(3), 20–34.
- Зарипов, А. Т., Хусаинов, В. М., Кабирова, А. Х. (2022). Влияние температурных условий геологической среды и состава нефти месторождений Республики Татарстан на полноту извлечения углеводородов. Нефтяное хозяйство, 9, 74.
- Газизов, А. Ш., Газизов, А. А., Кабиров, М. М., Ханнанов, Р. Г. (2008). Интенсификация добычи нефти в осложненных условиях. Казань: Центр инновационных технологий.
- Грищенко, В. А., Позднякова, Т. В., Мухамадиев, Б. М. и др. (2021). Повышение эффективности разработки залежей нефти в карбонатных коллекторах на примере турнейского яруса. SOCAR Proceedings, SI2, 238-247.
- Грищенко, В. А., Циклис, И. М., Мухаметшин, В. Ш., Якупов, Р. Ф. (2021). Методические подходы к повышению эффективности системы заводнения на поздней стадии разработки. SOCAR Proceedings, SI2, 161-171.
- Ибрагимов, Н. Г., Мусабиров, М. Х., Яртиев, А. Ф. (2014). Эффективность комплекса технологий стимуляции скважин в ОАО «Татнефть». Нефтяное хозяйство, 7, 44-47.
- Муслимов, Р. Х. (2014). Нефтеотдача: прошлое, настоящее, будущее (оптимизация добычи, максимизация КИН). Казань: ФЭН.
- Рогачев, М. К., Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2019). Повышение эффективности использования ресурсной базы жидких углеводородов в юрских отложениях Западной Сибири. Записки Горного института, 240, 711-715.
- Мухаметшин, В. Ш., Хакимзянов, И. Н., Бахтизин, Р. Н., Кулешова, Л. С. (2021). Дифференциация и группирование сложнопостроенных залежей нефти в карбонатных коллекторах в решении задач управления разработкой. SOCAR Proceedings, SI1, 88-97.
- Ибатуллин, Р. Р., Гаффаров, Ш. К., Хисаметдинов, М. Р., Минихаиров, Л. И. (2022). Обзор мировых проектов полимерных методов увеличения нефтеотдачи. Нефтяное хозяйство, 7, 32–37.
- Орлова, И. О., Захарченко, Е. И., Скиба, Н. К., Захарченко, Ю. И. (2014). Методический подход к классификации месторождений и поиску месторождений-аналогов. Геология, геофизика и разработка нефтяных и газовых месторождений, 12, 16-18.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2020). О снижении уровня неопределенности при управлении заводнением залежей с трудноизвлекаемыми запасами. Известия ТПУ. Инжиниринг георесурсов, 331(5), 140–146.
- Грищенко, В. А., Гареев, Р. Р., Циклис, И. М. и др. (2021). Расширение круга льготируемых объектов, содержащих трудноизвлекаемые запасы нефти. SOCAR Proceedings, SI2, 8-18.
- Велиев, Э. Ф., Алиев, А. А., Маммедбейли, Т. Е. (2021). Применение машинного обучения для прогнозирования эффективности внедрения технологий борьбы с конусообразованием. SOCAR Procceedings, 1, 104-113.
- Гасумов, Э. Р., Гасумов, Р. А. (2020). Управление инновационными рисками при выполнении геолого-технических (технологических) мероприятий на нефтегазовых месторождениях. SOCAR Proceedings, 2, 8-16.
- Якупов, Р. Ф., Рабаев, Р. У., Мухаметшин, В. В. и др. (2022). Анализ эффективности реализуемой системы разработки, бурения горизонтальных скважин и проведения ГТМ в условиях карбонатных отложений турнейского яруса Знаменского нефтяного месторождения. SOCAR Proceedings, 4, 97-106.
- Мухаметшин, В. Ш. (2022). Экспресс-оценка коэффициента извлечения нефти при разработке залежей в карбонатных коллекторах на естественных режимах. SOCAR Proceedings, SI1, 27-37.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2020) Preformed particle gels for enhanced oil recovery. International Journal of Modern Physics B, 34(28), 2050260.
- Suleimanov, B. A., Veliyev, E. F., Naghiyeva, N. V. (2021) Colloidal dispersion gels for in-depth permeability modification. Modern Physics Letters B, 35(1), 2150038.
- Veliyev, E. F. (2022). Softened water application to improve micellar flooding performance. Scientific Petroleum, 2, 52-56.
- Suleimanov, B. A., Latifov, Y. A., Veliyev, E. F., Frampton, H. (2018). Comparative analysis of the EOR mechanisms by using low salinity and low hardness alkaline water. Journal of Petroleum Science and Engineering, 162, 35-43.
- Велиев, Н. A., Джамалбеков, M. A., Ибрагимов, X. M., Гасанов, И. Р. (2021). О перспективах применения СО2 для повышения нефтеотдачи на месторождениях Азербайджана. SOCAR Proceedings, 1, 83–89.
- Мухаметшин, В. В., Бахтизин, Р. Н., Кулешова, Л. С. и др. (2021). Скрининг и оценка условий эффективного применения методов увеличения нефтеотдачи высокообводненных залежей с трудноизвлекаемыми запасами. SOCAR Proceedings, SI2, 48-56.
- Кулешова, Л. С., Мухаметшин, В. Ш. (2022). Поиск и обоснование применения инновационных методов добычи углеводородов в осложненных условиях. SOCAR Proceedings, SI1, 71-79.
- Чертенков, М. В., Чуйко, А. И., Аубакиров, А. Р., Пятибратов, П. В. (2015). Выбор объектов и перспективных участков для применения циклического заводнения. Нефтяное хозяйство, 8, 60-64.
- Токарев, М. А. (1990). Комплексный геолого-промысловый контроль за текущей нефтеотдачей при вытеснении нефти водой. Москва: Недра.
- Грищенко, В. А., Асылгареев, И. Н., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Методический подход к мониторингу эффективности использования ресурсной базы при разработке нефтяных месторождений. SOCAR Proceedings, SI2, 229-237.
- Мухаметшин, В. В. (2020). Повышение эффективности управления объектами добычи нефти с использованием метода аналогий. SOCAR Proceedings, 4, 42-50.
- Абызбаев, И. И. (1985). Группирование пластовых залежей нефти по основным геолого-промысловым параметрам. Геология нефти и газа, 3, 54-56.
- Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2019). Обоснование систем заводнения низкопродуктивных залежей нефти в условиях ограниченного объема информации. SOCAR Procеedings, 2, 16–22.
- Мухаметшин, В. Ш., Хакимзянов, И. Н. (2021). Особенности группирования низкопродуктивных залежей нефти в карбонатных коллекторах для рационального использования ресурсов в пределах Урало-Поволжья. Записки Горного института, 252, 896-907.
- Шпуров, И. В., Захаренко, В. А., Фурсов, А. Я. (2015). Дифференцированный анализ степени вовлечения и выработанности запасов юрских залежей в пределах Западно-Сибирской НГП. Недропользование XXI век, 1(51), 12-19.
- Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В. Ш., Лифантьев, А. В. и др. (2022). Регулирование разработки основной залежи пашийского горизонта Бавлинского месторождения путем ограничения закачки воды. SOCAR Proceedings, SI1, 45-56.
- Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В. Ш., Бахтизин, Р. Н. и др. (2021). Обоснование необходимости учета интерференции между скважинами при разряжении сетки скважин на пашийском горизонте Бавлинского месторождения. SOCAR Proceedings, SI1, 77-87.
- Якупов, Р. Ф., Хакимзянов, И. Н., Мухаметшин, В. В., Кулешова, Л. С. (2021). Использование гидродинамической модели при создании обратного конуса нефти в условиях водонефтяных зон. SOCAR Proceedings, 2, 54-61.
- Yakupov, R. F., Mukhametshin, V. Sh., Tyncherov, K. T. (2018). Filtration model of oil coning in a bottom water-drive reservoir. Periodico Tche Quimica, 15(30), 725-733.
Ardını oxu
Qısa mətni oxu
DOI: 10.5510/OGP20230300895
E-mail: vv@of.ugntu.ru